In Nederland hebben initiatieven zoals Decolonizing the Museum (2015), the University of Color (2015) en de beweging tegen zwarte piet de afgelopen jaren discussies op gang gebracht die ook in de kunst en cultuursector tot beweging hebben geleid. Nancy Jouwe schreef in het artikel 'Site for Unlearning in the Museum':
‘To decolonize is to think about how museums have institutionalized representations of modernity / coloniality through controlling narrative, having the power to name and mute, and steering notions of how to relate to the past’. In de onderwijssector ontstond er discussie campagnes van netwerken New Urban Collective, Amsterdam United en University of Color, in het bijzonder na de bezetting van het Maagdenhuis in 2015 en de beweging 'Decolonize the University'. Naar aanleiding van deze discussie deed een commissie onder leiding van Gloria Wekker onderzoek naar diversiteit en dekolonisatie van de universiteit. Ook in de kunst- en cultuursector zijn deze bewegingen zichtbaar. Zo besloot het Amsterdam Museum om de term ‘Gouden Eeuw’ af te schaffen. Het Rijksmuseum besloot om racistische termen zoals het N-woord, ‘hottentot’ en ‘eskimo’ te schrappen en opent in 2020 een expositie over slavernij. Het Nationaal Museum van Wereldculturen publiceerde ‘Woorden doen ertoe. Een Incomplete Gids voor woordkeuze binnen de culturele sector’. Het Mauritshuis maakte een expositie over de rol van Johan Maurits in de trans-Atlantische slavernij. Het Centraal Museum Utrecht opende in tentoonstelling over zwarte 'bijfiguren' in 17e en 18e eeuwse schilderijen, in 2020 volgt een nieuwe expo over zwarte invloed op mode. In Kunsthal de Kade in Amsersfoort opent een expositie over 100 jaar Afrikaans-Amerikaanse kunst gebaseerd op Storytelling. En zo zijn er nog meer exposities. Veel aandacht voor Suriname in musea In 2020 viert Suriname 45 jaar onafhankelijkheid. In aanloop daarnaartoe werden er diverse tentoonstellingen geopend zoals 'De Grote Suriname tentoonstelling' in De Nieuwe Kerk, 'Aan de Surinaamse Grachten' in het Museum Van Loon en 'Sabi Suriname' in het Tropenmuseum. Het Stedelijk Museum opent in september 2020 een tentoonstelling over Surinaamse kunst waar Mitchell en Jessica van The Black Archives bij betrokken zijn. Dit gebeurd terwijl onderzoekers Waldo Heilbron, Aspha Bijnaar, Alex van Stipriaan en Valika Smeulders in 2007 in hun boek 'Op zoek naar de Stilte: Sporen Van Het Slavernijverleden In Nederland' concludeerden dat er weinig aandacht was voor het koloniale- en slavernij verleden in Nederlandse musea. Een trend in de culturele en erfgoed sector? Elders in de cultuur- en erfgoed sector is er ook beweging zichtbaar. Zo heeft de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) onderzoek gedaan naar de collectie van meer dan 100.000 objecten en hun relatie met het koloniale- en het slavernijverleden. In de publicatie ‘Met andere ogen' schreef het RCE: “Het onderzoek van de RCE past hiermee in een trend waarin musea en andere culturele instellingen zich rekenschap geven van hun erfgoedcollecties aangaande kolonialisme en slavernij. Hiermee willen en kunnen ze verhalen vertellen vanuit verschillende invalshoeken en een meer divers publiek bereiken. Diversiteit, inclusiviteit en meerstemmigheid zijn in deze aanpak de sleutelwoorden.” Hype of structurele verandering? Waar komt deze beweging in de culturele sector vandaan? Is het een hype of is er sprake van structurele verandering? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze verandering duurzaam in de sector geborgd blijft? Kom en praat mee met o.a. Simone Zeefuik (Decolonize The Museum), Paul Mostert (De Nieuwe Kerk), Gijs Schunselaar (Museum van Loon) en Imara Limon. Host: Nancy Jouwe. Reserveer een ticket via de website. Bekijk hier de talk van Simone Zeefuik en Hodan Warsame over #DecolonizingTheMuseum en beluister hier de podcast met Simone Zeefuik die we i.s.m. de Correspondent produceerden voor de serie 'Verzwegen Geschiedenis'.
2 Opmerkingen
Opiniestuk van Mitchell Esajas
Er valt veel te zeggen over de verkiezingsuitslagen, de afgelopen dagen zag ik veel berichten van teleurstelling en shock voorbij komen, in het bijzonder over de overwinningsspeech van Forum voor Democratieleider (Fvd) Thierry Baudet. Met klapperende oren heb ik de speech vol subtiele en minder subtiele referenties naar extreemrechtse ideologieën bekeken. Een aantal dingen vielen mij erin op, vooral deze quotes: "Zo staan we hier te elfder ure te midden van de brokstukken van wat de grootste en mooiste beschaving was die de wereld ooit heeft gekend, een beschaving die alle uithoeken van de wereld bestreek. Die vol zelfvertrouwen was, die de mooiste architectuur, de mooiste schilderkunst, de mooiste muziek heeft voortgebracht die ooit onder de sterrenhemel heeft bestaan. Ons land maakt onderdeel uit van die beschavingsfamilie. Maar net als al die andere landen van onze 'Boreale wereld' worden we kapot gemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen. "Wij zijn naar het front geroepen omdat het moet, omdat ons land ons nodig heeft. Wij zijn het product van 300.000 jaar evolutie. (...) Wij zijn dragers, wij zijn erfgenamen van de grootste beschaving die ooit heeft bestaan, wij dragen een unieke kracht. En enkele jaren van indoctrinatie van de media en het onderwijs kunnen dat nooit begraven. Iets dat in ons zit wat nooit kan worden afgepakt. En vandaag hebben we weer gekozen om te strijden." De partij met de meeste stemmen en binnenkort dus de meeste zetels in de Eerste Kamer propageert openlijk theorieën van witte suprematie. Ik had zelf nooit van de term ‘boreaal’ gehoord en zocht het op. In een artikel van De Correspondent las ik dat het verwijst naar: “een belangrijke stichtingsmythe van Europees ultrarechts: de ‘arische’ en ‘polaire’ wortels van het Indo-Europese volk, de veronderstelde voorouders van de witte Europeanen. Prominente nazi’s als Heinrich Himmler meenden dat het arische ras uit een mythische noordelijke provincie stamde: ‘Hyperborea’.”
'Beschaving' Het woord 'boreaal' kende ik nog niet, de retoriek over een superieure Europese of 'Westerse beschaving' kwam mij echter maar al te bekend voor. De periode dat Nederland 'een beschaving' had die alle hoeken van de wereld bestreek was namelijk de periode dat Nederlandse politici en machthebbers het ook normaal vonden om mensen in al die andere hoeken van de wereld met veel geweld tot slaaf te maken, uit te buiten op plantages (in de Oost en de West) en in sommige gevallen bijna uit te roeien, denk aan de inheemse bevolking in het Caribische gebied. Uit recent onderzoek bleek dat de genocide op inheemsen zo een grote impact heeft gehad dat het heeft gedragen aan klimaatverandering. Dat is wat 'Europese beschaving' o.a. naar andere delen van de wereld met zich meebracht. Momenteel doe ik met dr. Kwame Nimako en dr. Mano Delea onderzoek naar het debat in de Tweede Kamer over de afschaffing van de slavernij. Voor het onderzoek duik ik regelmatig in de archieven van toenmalige Kamerleden in het Nationaal Archief in Den Haag. Nederland was een van de laatste landen die de slavernij in 1863 - op papier - afschafte in de kolonies in 'de West'. Een van de redenen was dat vele Kamerleden vonden dat zwarte mensen nog niet 'beschaafd' genoeg waren om in vrijheid te kunnen leven. De andere reden was dat plantage eigenaren een 'schadeloosstelling' eisten voor het verlies van hun 'eigendom'. In het archief van de liberale staatsman Thorbecke vond ik pamfletten van voor- én tegenstanders van de afschaffing van de slavernij die de politieke beleidsvorming probeerde te beïnvloeden. Zo vond ik een pamflet "Over de beschaving van Negers" van F.W. Horstmann, een Nederlandse geneeskundige die zich in Paramaribo had gevestigd. In het boekje deelde hij zijn beschouwingen over de manier waarop tot slaaf gemaakten 'beschaafd' konden worden om ze tot 'redelijke vrijheid' te brengen. Zowel onder voor- als tegenstanders was er een consensus dat zwarte mensen van nature minder 'beschaafd' waren ten opzichte van de grootste en verder ontwikkelde beschaving van vooral West- en Noord-Europese culturen. Duitse missionarissen werden ingescheept om de tot slaaf gemaakten 'zedelijkheid en beschaving' bij te brengen. Na de 'emancipatie' werden de vrijgelatenen verplicht om nog tien jaar verplicht onder 'Staatstoezicht' door te werken. Dit was de grootse Nederlandse 'beschaving'. In een brief van d.d. 26 juli 1942 aan de koning schreef de toenmalige minister van Koloniën Baud waarom Surinaamse tot slaaf gemaakten nog niet toe waren aan emancipatie: "In de eerste plaats, omdat de Surinaamsche slaven nog in het algemeen staan op dien lagen trap van beschaving, bij welke geene aanstrenging, die de vervulling der gewone dierlijke behoeften te boven gaat, kan worden verwacht."
Kritiek op het koloniale 'beschavingsdiscours'
Antirevolutionair Tweede Kamerlid W.R. van Hoëvell, de meest vooraanstaande en uitgesproken voorstander van afschaffing van de slavernij beschreef in zijn boek 'Slaven en Vrijen' de manier waarop dit systeem door andere Kamerleden en plantage eigenaren werd gelegitimeerd: “De slavenhandel is niet zoo verschrikkelijk als men voorstelt; wij voeren menschen weg uit een onbeschaafd land, waar zij leven als dieren en elkander om eene kleinigheid doodslaan, en wij brengen hen over naar een ander land, om hen daar te stellen onder tucht en te verplaatsen in een toestand, grenzende aan beschaafdheid.” Doch hier heeft juist het tegenovergestelde plaats. Hier moedigt men den slavenhandel aan van een meer beschaafd naar een minder beschaafd land." Het grootste Europa bewees Afrikanen een dienst door ze uit hun eigen land te verschepen en tot arbeid te dwingen op plantages in 'de Amerikas', zo redeneerde men vanuit de koloniale logica. Europa was groots, mooi, ontwikkeld en beschaafd dus andere volkeren konden - desnoods met geweld - beschaving worden bijgebracht. Dit denken werd door anti-koloniale denkers zoals Aime Cesaire in het boek 'Discourse on Colonialism' al bestreden. Hij schreef: “What am I driving at? At this idea: that no one colonizes innocently, that no one colonizes with impunity either; that a nation which colonizes, that a civilization which justifies colonization—and therefore force—is already a sick civilization, a civilization which is morally diseased, which irresistibly, progressing from one consequence to another, one denial to another, calls for its Hitler, I mean its punishment.” Cesaire schreef 'Discourse on Colonialism' vlak na de Tweede Wereldoorlog als een kritiek op het koloniale denken waarin het denken in Europa nog werd gedomineerd door het beeld dat Europese beschaving superieur zou zijn. Want als Europese mensen 'dragers van de grootste en mooiste beschaving die ooit zouden hebben bestaan' zou zijn, zoals Baudet oreerde, dan betekent het dat andere culturen per definitie minder mooi, minder ontwikkeld, minder groots ofwel inferieur zijn. Men houdt in Nederland graag vast aan de mythe van ‘witte onschuld’, dat Nederland het land van openheid, tolerantie en vrijheid is zoals Gloria Wekker in haar boek duidelijk maakte. Dit soort uitspraken en denkbeelden zijn diep geworteld zijn in het koloniale en rassendenken. En dit denken heeft haar sporen nagelaten in onze huidige samenleving, ook bij nazaten van gekoloniseerde mensen. De geschiedenis blijft zich herhalen Baudet lijkt in zijn populistische retoriek terug te willen naar deze ‘glorieuze’ tijd. Het trieste is dat de partij sprookjes verkoopt aan een groep mensen die zich bedreigd voelt en niet weet om te gaan met verandering in de samenleving en in de wereld. Ze leggen de schuld bij immigratie, bij de EU en wetenschappers die vaststellen dat het klimaat verandert en verlangen naar een tijd die nooit meer terug zal komen. Vorig jaar was de partij ook al in opspraak wegens uitspraken van lid Yernaz Ramautarsing die op basis van achtiende eeuwse rassentheorieën stelde dat Surinaamse mensen niet 'hyperintelligent' zijn en dat er een verschil in IQ tussen mensen zou zijn. Nanninga, inmiddels fractieleider van de FvD in Amsterdam reduceerde vluchtelingen die tijdens de oversteek hun leven verloren tot 'd*bb*rn*g*rs' en Baudet pleitte eerder al voor een Europa dat dominant blank zou moeten blijven. Ik schreef er toen ook al een opiniestuk over: "De geschiedenis blijft zich herhalen, zonder sterk anti-racistisch geluid zal wit links blijven falen". Een week voor de provinciale verkiezingen was de samenleving nog in de greep van de extreem-rechtse en islamofobe aanslag op moskeebezoekers in Christchurch. Twee dagen voor de verkiezingen was FvD de enige partij die ondanks de schietpartij in Utrecht de campagne doorzette. Dat FvD ondanks - of wellicht zelfs dankzij - dit alles als grootste partij uit de bus is gekomen voor de Provinciale Staten laat zien dat er nog veel werk aan de winkel is om een goed alternatief te bieden voor de rechts-extremistische en populistische retoriek van FvD. Wat me, los van de enorme winst van extreemrechts, ook zorgen baart is het gebrek aan kritische reacties op deze speech en overduidelijk extreem-rechtse retoriek in de media en politiek. Het zou onacceptabel moeten zijn dat politici dit soort uitspraken doen maar ik heb nog geen enkel serieus weerwoord gehoord van een politiek leider van een mainstream partij. In diverse media zijn er enkele kritische artikelen verschenen over de speech van Baudet maar de partij kreeg vooral nog steeds veel gratis reclame. Partijen die openlijk de superioriteit van de Westerse cultuur propageren, de journalistiek verdacht maken en de wetenschap schofferen moeten we niet feliciteren maar keihard confronteren. Het is tijd om wakker te worden, schreef columnist Asha ten Broeke, een van de weinigen in de media die wel stelling nam. Het afgelopen najaar hebben we al aan den lijve ondervonden wat de gevolgen kunnen zijn van extreemrechtse groepen die zich steeds vrijer voelen in Nederland met het geweld dat tegen vreedzame demonstranten werd gebruikt. Ik hoor en lees reacties van mensen, ook kinderen, die zich steeds minder veilig voelen in hun land, dat is tragisch. Ik vraag me af hoe we het tij kunnen keren en heb het antwoord niet, maar iets dat vast staat is dat stil zitten geen optie is. Wat kunnen we doen? 1. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er tijdens de volgende Tweede Kamerverkiezingen voldoende tegenmacht, ook vanuit de zwarte gemeenschappen komt? Simone Sims heeft een oproep gedaan om vanuit #VoteForwardNL nu al te beginnen met nadenken over manieren om voor betere representatie te zorgen in het parlement. 2. As. zaterdag 23 maart 2019 is de grote antiracisme demonstratie in Amsterdam Demonstratie: samen tegen racisme. Een mars gaat de problemen niet oplossen maar is wel een moment om solidariteit te tonen, bij elkaar te komen en te laten zien dat er een grote groep staat voor een gelijkwaardige samenleving. Zeker in deze tijd is het belangrijk om niet alleen voor je eigen issues op te komen maar de handen in een te slaan. 3. Nu we weten hoeveel mensen openlijk extreemrechtse partijen steunen is het nog belangrijker om ‘safe spaces’ kunnen hebben waar we ideeën kunnen uitwisselen en gewoon kunnen zijn. Bij The Black Archives willen we zo een plek zijn en blijven. De komende maand volgen er weer wat mooie activiteiten, dus blijf ons supporten. Een donatie is altijd welkom ;) 4. Practice self-care, zet ook de TV en social media even uit, niet om je kop in het zand te steken maar gewoon voor je eigen (mentale) gezondheid, dat mag en is nodig. Bekijk hier de minidocumentaire 'Zelfzorg voor activisten' van Robin Ramos. Minidocu: zelfzorg voor activisten
In het najaar van 2018 is er veel gebeurd rondom het activisme tegen zwarte piet en tegen racisme. We hebben kunnen zien hoe vreedzame demonstranten van KOZP werden bedreigd en belaagd door (extreemrechtse) voorstanders van zwarte piet. Het demonstratierecht is op vele plekken weer geschonden. Op vrijdag 14 december organiseerden The Black Archives / New Urban Collective en Nederland Wordt Beter een avond over self-care en mediaframing.
Omdat het voor velen (emotioneel) intense weken waren hadden we dr. Aminata Cairo en dr. Glenn Helberg uitgenodigd om tips te delen over 'self care', hoe je toch in balans kan blijven onder deze omstandigheden. De boodschap van dr. Helberg was dat we kracht kunnen putten uit de verhalen van onze voorouder. Een ieder werd uitgenodigd om een kaarsje te brand voor zij die ons voor zijn gegaan. Bekijk hieronder de minidocu van Robin Ramos: Op de internationale vrouwendag werd mevr. Norine-Antoinette Baarn (87) door de loco-burgemeester van Amsterdam Simone Kukenheim gehuldigd met een Andreaspenning voor haar jarenlange inzet voor de Volkshogeschool NAKS. NAKS staat voor Na Afrikan Kulturu fu Sranan, het is een van de oudste organisaties die de het culturele bewustzijn van Afro-Surinamers zowel in Suriname als in Nederland probeert te bevorderen. Mevr. Baarn heeft zich de afgelopen decennia onvermoeibaar ingezet voor deze organisatie en andere organisaties. Hiermee heeft ze een belangrijke bijdrage geleverd aan de Surinaamse gemeenschap en in het bijzonder de positie van Afro-Surinaamse vrouwen in Nederland. Lees de speech van de loco-burgemeester Kukenheim hieronder. Na de huldiging namens de gemeente werd mevr. Baarn ook door de gemeenschap gehuldigd. Verschillende mensen van de groep NAKS, een andere culturele vereniging Mofina en oud-leden van vereniging Ons Suriname zoals mevr. Polly Levens spraken mooie woorden. Daarnaast werd er gezongen en kreeg mevr. Baarn middels een spiritueel ritueel de 'grani' - erkenning en waardering - van alle aanwezigen. Bepaalde aspecten van de Afro-Surinaamse cultuur en traditie zoals Winti is erg lang een taboe geweest omdat het in de koloniale periode als 'afgoderij' werd gezien. NAKS heeft daarom een belangrijke rol gespeeld in de emancipatie van de Afro-Surinaamse taal en cultuur. Mevr. Baarn is echter ook op andere vlakken actief geweest, zo heeft ze een opleiding kinderverzorgster gevolgd en werkte ze bij stichting Bouw Een Surinaams Tehuis (BEST). Stichting BEST was een welzijnsstichting gekoppeld aan vereniging Ons Suriname die verschillende welzijnsactiviteiten organiseerde voor Surinamers in de jaren '80. In The Black Archives vonden wij de publicatie "Sranan Oema E Opo! (Surinaamse vrouwen staan op!) uitgegeven door de Landelijke Federatie van Welzijnsstichtingen voor Surinamers in 1978. Dit bevatte een verslag van een landelijke studie- en ontmoetingsdag voor Surinaamse vrouwen die in oktober 1978 werd georganiseerd. Sprekers waren o.a. Ernestine Comvalius en mevr. Baarn die namens stichting BEST een speech gaf, lees het hieronder. Het boekje is te lezen in de pop-up expositie 'Onze * Tori' waar we elke twee weken een boekje, document of object aan toevoegen in het kader van ons onderzoek over het 100-jarige bestaan van vereniging Ons Suriname. "Paolo Freire heeft gezegd: Als je mensen wilt helpen moet je beginnen bij hun werkelijkheid, bij wat ze dus nodig hebben. (...) Komend tot het stadje succes, ontmoet men vaak eerst het dorpje moeilijkheden. Dat heb je dus elke dag, elke dag kom je moeten. Als de moeilijkheden tegen. Maar vrouwen, laten de moeilijkheden je geen parten spelen! Ga er hard tegen vechten, wamt vooral in deze samenleving hebben we het hard nodig. Laten we ons gaan bundelen, laten we een vuist maken! Probeer die ander erbij te trekken om ook naar een opleiding te gaan, om ook wat te leren, want alleen op die manier kunnen wij een stapje verder komen. Aan de mannen wil ik een opdracht geven. Als de mannen gaan studeren, dan zijn de vrouwen dag en nacht bezig. Kinderen mogen niet luid praten, niet stampen want papa studeert. De vouwen zijn aldoor bezig om de mannen een trapje hoger te krijgen. Zo wil ik de mannen nu een opdracht geven om dezelfde taak over te nemen en vrouwen te steunen zodanig dat vrouwen ook een trapje hoger komen." Lees hier de speech van loco-burgemeester Kukenheim: "Goedemiddag dames en heren, goedemiddag mevrouw Baarn, Wat ziet u er prachtig uit! Mijn naam is Simone Kukenheim en ik ben wethouder en locoburgemeester van Amsterdam. Ik ben op internationale Vrouwendag speciaal voor u hierheen gekomen, om u toe te spreken en een verlaat verjaardagscadeau te brengen. Want mensen die zich enorm inzetten voor de Amsterdamse samenleving willen we eren. Om ze te laten zien dat het niet onopgemerkt is gebleven. Dat we ze dankbaar zijn. Dat we ze bewonderen. En dat geldt zeker ook voor u mevrouw Baarn. We eren vandaag uw bijdrage aan het levend houden van de Afro-Surinaamse geschiedenis in Nederland. Vroeger reisde u voor NAKS de hele wereld over, nu zingt u nog en bent u elke zondag actief in het Hugo Olijfveld Huis. U blaast mooie tradities nieuw leven in en levert zo een onmisbare bijdrage aan het culturele leven van onze stad. De manier waarop u dat doet is ongelofelijk inspirerend. U bent 87 geworden, maar nog altijd vol leven en energie. Altijd paraat, altijd op tijd, altijd goedgemutst. U bent een gangmaker. Als het stil valt, zorgt u dat er wat gebeurt. Neemt u de jonkies op sleeptouw. Zorgt u dat er gezongen wordt, dat er een koto wordt aangetrokken, dat er wordt gedanst. Heerlijk. Maar we eren vandaag vooral uw toewijding aan de samenleving en aan de mensen om u heen. Uw luisterend oor en actieve steun voor de mensen die het moeilijk hebben de eindjes aan elkaar te knopen. Dat deed u vroeger al in Suriname, en later ook in Nederland. U zette zich in voor de grote Surinaamse gezinnen die een nieuw leven in Nederland moesten opbouwen. U hielp ze met het vinden van onderdak en gaf ze een vertrouwde basis in een vreemde omgeving. Een aantal mensen hier kunnen daar over meepraten. Ook nu nog staat u elke dag klaar voor uw vrienden en buurtgenoten. Is er een probleem, is er iemand ziek, dan kunnen ze onvoorwaardelijk een beroep op u doen. Omdat u dat normaal vindt. Omdat u een groot hart heeft. En omdat u een mooi mens bent: geduldig, vriendelijk en behulpzaam. Een moeder voor iedereen. Want zo noemen veel mensen uit uw omgeving u: moeder of tante Norine. Iedereen kent u. Ouderen bewonderen u en de jongeren van de straat groeten u met respect. Beste mevrouw Baarn, het voelt goed om juist op deze dag hier bij u te zijn. Want de Amsterdamse samenleving drijft op mensen, vrouwen, moeders zoals u. Op mensen die zich inzetten voor ons gezamenlijke cultureel erfgoed, zeker. Maar vooral op mensen die in de buurt het verschil maken voor hen die het even moeilijk hebben. Voor hen die een luisterend oor of een helpende hand kunnen gebruiken. De gemeente kan die rol niet vervullen, familie ook niet altijd. Daarom is het geweldig voor uw omgeving en geweldig voor de stad dat u er bent. Het is mij dan ook een groot genoegen u namens het college van burgemeester en wethouders, de Andreaspenning van de stad Amsterdam uit te mogen reiken. Van harte gefeliciteerd!" Op zondag 24 maart zal de jaarlijkse dr. Sophie Redmond weer plaatsvinden. Dit jaar wordt de lezing gegeven door modeontwerpster Marga Weimans. Aanmelden kan via info@double7fm.nl
Op 18 januari 2019 vierden wij het 100-jarige bestaan van de vereniging Ons Suriname. Op de 18e was er een besloten receptie voor leden en genodigden waarbij de vereniging een erepenning van de burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, ontving. Een dag later, op 19 januari 2019, organiseerden wij het 100 jaar VOS festival. Een dag vol inspirerende verhalen gedeeld over de verschillende generaties die actief zijn geweest binnen de vereniging en de Surinaamse gemeenschap in de afgelopen 100 jaar. Julius Gemmel en de Bond van Surinamers Dag begon met een gesprek tussen mede-oprichter van The Black Archives en Monique Eijgenberger, de kleindochter van mede-oprichter van de Bond van Surinamers Julius Gemmel. De bond was de voorloper van vereniging Ons Suriname die op 18 januari 1919 werd opgericht en had o.a. als doel om "alle Surinamers in Nederland te vereenigen, tot bevordering hunner belangen en tot handhaving hunner rechten". Monique vertelde hoe de verhalen over solidariteit en saamhorigheid generatie op generatie werden doorgegeven en hoe dat een gevoel van trots gaf. Gemmel kwam uit de gegoede klas en migreerde aan het begin van de 20e eeuw naar Nederland om er carrière te maken ambtenaar. Hij staat erom bekend dat hij een zich erg sterk maakte voor verstekelingen, Surinaamse mensen die 'illegaal' aan boord waren gegaan en in Nederland in armoede leefden. Hoewel dit nobel was bracht het ook uitdagingen met zich mee. Gemmel ontmoette zijn vrouw, Pauline Gemmel-Teupken in Nederland. Een van de kinderen van Pauline en Julius Gemmel was Alma Eijgenberge-Gemmel, de moeder van Monique. Het zat in de familie van Monique om sociaal-maatschappelijk actief te zijn want haar moeder was een van de eerste vrouwen die werd verkozen voor het Surinaamse parlement in de jaren '40. De komende maanden zal er nader onderzoek worden gedaan naar Julius Gemmel, de andere oprichters van de vereniging en de beginfase van de Bond van Surinamers. Mitchell en Miguel Heilbron, tevens mede-oprichter van The Black Archives, deelden enkele bijzondere stukken die er tot nu toe gevonden zijn over de bijzondere geschiedenis van de vereniging Ons Suriname. Michell haalde een citaat uit de publicatie 'Fri' aan die ter ere van het 50-jarige jubileum in 1969 werd uitgegeven uit van E. Waaldijk: "Wanneer jonge Surinamers op 1 juli, Emancipatie dag, het Surinaamse vol een bunder gedichten en gedenkboek presenteren, dan doen zij dat om het volk te herinneren, dat vrijheid, gelijkheid en menselijkheid waarden zijn die men niet kan kopen; slechts door strijd kan men die veroveren." Boekpresentatie Hugo Kooks Oud-voorzitter, Delano Veira, presenteerde het boek over de geschiedenis van de vereniging en een andere oud-voorzitter Hugo Kooks. Kooks kwam na de Tweede Wereldoorlog als arbeider terecht in Amsterdam. Hier kwam hij snel in contact met vakbondslieden en Surinaamse nationalisten. Zo werd hij actief bij Wie Eegie Sani, een organisatie die onder leiding van Eddy Bruma trachtte de Surinaamse taal en cultuur te verheffen en vervolgens bij vereniging Ons Suriname. Onder leiding van Hugo Kooks was vereniging Ons Suriname decennia lang een plek waar Surinamers en kameraden samen kwamen om zich in te zetten voor gezamenlijke belangen. Tijdens de boekpresentatie werd er gereflecteerd in de rol die VOS heeft gespeeld in het stimuleren van de bewustwording van Surinamers in Nederland en de verschillende transformaties die de vereniging heeft doorgaan. In een interview met Kooks zei hij het volgende: “ik begon te leren dat het leven van een organisatie met dat van een mens vergeleken kan worden: er zijn duidelijke ups en downs in het organisatieleven. Er zijn tijden waarin de vereniging bloeide en er waren tijden dat het organisatieleven bijna stil kwam te staan.” Dr. Philomena Essed die ook te gast was vroeg aan Veira welke factoren hebben meegespeeld die ertoe hebben geleid dat VOS 100 jaar in waardigheid verschillende rollen heeft kunnen vervullen. Een van de belangrijke elementen was het streven naar autonomie en onafhankelijkheid. In de jaren '80 waren er talloze Surinaamse welzijnsorganisaties in het gehele land, zei Veira. VOS is echter als een van de weinigen overgebleven omdat er toen al een visie was dat men niet afhankelijk moest zijn van overheidssubsidies zodat ze hun eigen lijn konden trekken. Daarnaast was er het besef dat het van belang is om een 'eigen thuis' te hebben, met de aankoop van het pand in de jaren '90 werd het Hugo Olijfveld Huis inderdaad een anker voor de Surinaamse gemeenschap en de bredere samenleving in Amsterdam en Nederland. Het boek is te koop bij vereniging Ons Suriname en The Black Archives voor €15,-. Onderneming Onderdak en de LOSON Een andere Surinaamse organisatie die in de jaren '70 actief was, was de Landelijke Strijd Organisatie (LOSON). Hoewel er ideologische verschillen waren tussen VOS en LOSON hadden ze gezamenlijke belangen en werd er samengewerkt. Andre Reeder en Ernestine Comvalius waren actief binnen de LOSON. Andre Reeder was tevens filmmaker en maakte de documentaire 'Onderneming Onderdak' over het spreidingsbeleid en de brandgevaarlijke waar vele Surinamers in de jaren '70 in werden geplaatst. Na een vertoning van de documentaire volgende een intergenerationeel gesprek tussen Reeder en Comvalius actieve jongeren uit de huidige generatie, Surya Nahumury en Nyanga Weder van #WelkeSporenHorenWe. Nyanga en Surya proberen met dit project (hiphop)artiesten kennis mee te geven zodat zij een positieve boodschap kunnen meegeven via hun muziek. Tijdens het gesprek werden er bijzondere herinneringen opgehaald. Zo organiseerden de LOSON samen met VOS een symposium over Anton de Kom i.s.m. in 1973. Hierbij werd ook het boekje 'Anton de Kom zijn strijd en zijn ideeën gepubliceerd. In 1989 organiseerden ze gezamenlijk een herdenking ter ere van wat de 90e verjaardag van Otto Huiswoud zou zijn. Avondprogramma met Polly Levens, Akwasi en Leeroy van Zwart Licht
De avond stond in het teken van kunst en activisme. Polly Levens was in de jaren 70 en 80 bij VOS en zette zich extra in voor de positie van Surinaamse vrouwen. Ze deelde enkele reflecties op haar tijd bij de vereniging en enkele gedichten uit haar bundel. Rapper en woordenkunstenaar Akwasi heeft in oktober 2018 zijn bundel 'Laten we het er maar niet over hebben', uitgebracht. Inmiddels is de vijfde editie al in de verkoop. Jerry Afriyie en Jessy de Abreu reciteerden hun favoriete gedichten uit de bundel waarna Akwasi zelf nog enkele gedichten deed en met het publiek in gesprek ging over zijn creatieve proces en de verhalen achter de gedichten. Na een korte pauze sloot Leeroy van hiphopformatie Zwart Licht aan. Ze vertelden over hun creatieve proces, de rol tussen hiphop en activisme en meer. Enkele bronnen van inspiratie van de artiesten zijn zwarte denkers en leiders zoals Marcus Garvey, Martin Luther King Jr. en Malcolm X hebben ze altijd geïnspireerd in hun werk. Zwart Licht is een van de weinige muzikale artiesten die maatschappij kritisch zijn. De avond werd feestelijk afgesloten met een Bliksem optreden met de nummers 'Schoon Schip' en 'Koningsdag'. Op 18 januari vierde vereniging Ons Suriname haar 100-jarige bestaan met een feestelijke receptie. Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, gaf er de volgende toespraak en reikte een stadspenning aan de vereniging uit: "Goedenavond, A di mi yere yu verjarie! Wat mooi dat u Hugo Kooks eert met een biografie. Daarin staat een uitspraak die wel toepasselijk is op deze avond. Hij zei: “[...] ik begon te leren dat het leven van een organisatie met dat van een mens vergeleken kan worden: er zijn duidelijke ups en downs in het organisatieleven. Er zijn tijden waarin de vereniging bloeide en er waren tijden dat het organisatieleven bijna stil kwam te staan.” Als ik zo de zaal in kijk concludeer ik dat uw vereniging op dit moment duidelijk in bloei staat. Het is voor mij echt een eer, maar vooral een groot plezier om hier te mogen spreken. De stad heeft een speciale band met Ons Suriname, alleen al door het feit dat de Amsterdamse gemeente- ambtenaar Julius Jacob Gemmel in 1919 aan de wieg van uw vereniging stond." "Veruit de belangrijkste oorzaak voor de speciale band tussen Amsterdam en de Surinaamse gemeenschap gaat natuurlijk verder terug in onze gedeelde geschiedenis. Namelijk dat het niet alleen veel inwoners van de stad zijn geweest die hebben geprofiteerd van slavernij, maar dat de stad zelf mede-eigenaar was van de Sociëteit Suriname, het bedrijf dat lange tijd de kolonie exploiteerde. Wie kijkt naar de geschiedenis van de Vereniging Ons Suriname ziet hoe, om de woorden van Astrid Roemer te gebruiken “de geschiedenis doorwerkt en heden en toekomst omspant.” Met name sinds de jaren ’50 van de twintigste eeuw was de Vereniging Ons Suriname samen met andere Surinaamse verenigingen erop gericht om het onrecht te adresseren en te bouwen aan een toekomst voor Suriname en de Surinamers daar en hier. Het Parool schreef afgelopen weekend dat het Surinaamse zelfbewustzijn voor een belangrijk deel vanuit Amsterdam werd aangedreven. Net als de stad kent uw geschiedenis een sterk internationaal karakter. Veel leiders maakte deel uit van een mondiale beweging. Het onderzoek en de tentoonstelling die de Black Archives hier maakte liet al liet dat al zien. New York, Moskou, Hamburg, Parijs, Amsterdam. Overal waren Otto en Hermina Huiswoud actief en bouwden zij een netwerk op. Het doet mij denken aan het prachtige boek Onder de Paramariboom van Johan Fretz, waarin de hoofdpersoon concludeert: “Ze zeggen dat als je zeven mensen een hand geeft, je de hele wereld kent, maar als je één Surinamer kent, kan je er zes overslaan.” “Fri!, fri!,fri!” klok het op 25 november 1975 in het voetbalstadion van Paramaribo toen de toescheidingsovereenkomst tussen Suriname en Nederland werd beklonken. Maar, veel mensen voelden zich helemaal niet vrij. Niet in Suriname, en zeker de mensen niet die naar Nederland en Amsterdam waren gekomen en door de gemeente in pensions werden geplaatst, waar ze maar moeilijk uitkwamen omdat de gemeente grote delen van de stad voor hen dicht hield. Bij Ons Suriname vonden velen van hen luisterende oren, praktische hulp en morele steun. Een paar maanden geleden was ik hier op bezoek en kon ik de foto’s hier aan de muur zien en materiaal uit het archief. Dat nam me weer terug in de tijd toen ik studeerde bij Frank Bovenkerk die baanbrekend onderzoek had gedaan naar racisme en discriminatie in de samenleving en bij de overheid. Vanochtend was ik op bezoek in het stadsarchief, dat ook steeds meer aandacht heeft voor deze geschiedenis en zij lieten mij een rapport zien van een politieagent uit de jaren ’50 over de optredens van Surinaamse muzikanten en artiesten in de binnenstad. Het bestaat uit weerzinwekkend racistisch taalgebruik dat we echt niet af kunnen doen met dat ‘’je het in zijn tijd moet zien.’ Vooral omdat we moeten constateren dat discriminatie en vooroordelen bij uitgaansgelegenheden, werkgevers en autoriteiten nu nog steeds voorkomen. En dat mensen die zich uitspreken over onrecht uit verleden en heden worden getrakteerd op onvervalst racisme en haat. Tegelijkertijd heeft het versterkte zelfbewustzijn dat, mede door Ons Suriname bij eerdere generaties is gekweekt, wel degelijk vruchten afgeworpen. Het is een inspiratiebron, bewust of onbewust, voor een nieuwe generatie schrijvers, activisten en wetenschappers, ondernemers en artiesten. Amsterdam is nu de stad van Rembrandt en het Concertgebouworkest, maar net zo goed van Patta en Latífa. Laten we zorgen dat meer mensen dat zien, in Nederland, maar ook in de wereld. Ik hoop over een paar maanden en delegatie naar de Verenigde Staten te leiden die urban culture helpt om internationaal succesvol te worden en die cultuur ook als boegbeeld van de stad inzet. Geacht bestuur, leden van de vereniging, genodigden, Uw vereniging heeft in 100 jaar veel betekent voor generaties Amsterdammers. Beleidsmakers breken maar al te vaak het hoofd over hoe gemeenschapszin en burgerschap kunnen worden bevorderd. Ons Suriname doet het gewoon. Door samen te komen, elkaar te helpen, in actie te komen, te vieren, te gedenken en elkaar verhalen te vertellen. En door, in samenwerking met de Black Archives en 529 Media Productions verborgen geschiedenis zichtbaar te maken, genegeerde perspectieven een stem te geven, en de stad kennis te laten maken met ongekende helden. Daarmee heeft u meegebouwd aan Amsterdam als plek waarmee mensen, met 180 verschillende nationaliteiten of culturele achtergronden zich verbonden kunnen voelen en waar zij hoopvol kunnen zijn. Dat verdient erkenning. Het college van burgemeester en wethouders hebben daarom besloten om aan de Vereniging de Jubileumpenning van de stad toe te kennen. Ik vraag hierbij het bestuur naar voren om gezamenlijk de penning in ontvangst te nemen. "
18. Rondleidingen
Door de rondleidingen van The Black Archives kan men kennismaken met het archief. Tijdens de rondleidingen bespreken wij onze ontstaansgeschiedenis, de boekencollecties van zwarte intellectuelen en bewegingen en bijzondere gebeurtenissen uit de verborgen zwarte geschiedenis aan de hand van stukken uit de archieven. Dit jaar kwamen o.a. Angela Davis, Emory Douglas, Winne, Zwart Licht, Opal Tometi en vele anderen langs! In 2018 hebben we meer dan 50 rondleidingen gegeven. Bekijk de foto's hieronder om te zien welke groepen en bekende (niet-)Nederlanders we op bezoek hadden!
17. Verlenging van expositie ‘Zwart en Revolutionair’
Wij ontdekten het verhaal van Hermina en Otto Huiswoud: een verborgen geschiedenis van een avontuurlijke strijd tegen kolonialisme, racisme en economische ongelijkheid. Zij reisden vanaf de jaren '20 de wereld over en werden onderdeel van een internationaal netwerk van zwarte revolutionairen. Na WO2 en werden ze actief bij vereniging Ons Suriname in Amsterdam. Op 25 november 2017 openden we de expositie Zwart & Revolutionair, wegens de grote belangstelling voor deze tentoonstelling werd het tot en met juli 2018 verlengd. Lees hier ons artikel over de Huiswouds: "Dit vergeten echtpaar streed honderd jaar geleden al tegen racisme" 16. The Black Vote Op 17 maart organiseerde wij het politiek café 'The Black Vote' voor Afrikaanse en Afro-Caribische kiezers in Amsterdam. We gingen met kandidaat gemeenteraadsleden van diverse partijen in gesprek over de politieke participatie en representatie van zwarte Nederlanders aan de hand van 'de zwarte lijst': 10 belangrijke onderwerpen voor Zwart Nederland. 15. Verhuizing van grootste donatie aan The Black Archives In juli 2017 ontvingen wij de grootste donatie binnen onze collecties: de Frits Corsten Collectie. Zoals deze collectie liet blijken was dhr. Corsten een grote boekenliefhebber die enorme interesse had in Surinaamse geschiedenis, politiek en cultuur. Tevens was hij lid van Vereniging Ons Suriname tijdens haar politieke transformatie. Op 2 juni 2018 is meneer Corsten helaas overleden. Zijn gedachtegoed zal blijven voortleven in The Black Archives. 14. The Black Archives x De Correspondent x Fun X Over bepaalde cruciale episodes uit de Nederlandse geschiedenis leer je niet of nauwelijks op school. Terwijl iedereen ze zou moeten kennen om een goed gesprek over identiteit, ongelijkheid, racisme en discriminatie te voeren. Daarom vertelden we die verhalen alsnog, mét De Correspondent en FunX. Lees hier alle verhalen terug. 13. Ontvangst van Martin Luther King Jr. beeld Kunstenaar Airco Caravan heeft vijftig standbeelden gemaakt van Martin Luther King Jr. voor diegene die Kings’ droom, vijftig jaar na zijn dood, in leven houden. Op de internationale dag tegen racisme & discriminatie, 21 maart 2018, mochten wij met Sylvana Simons (BIJ1) en Harcourt Klinefelter (ex-persvoorlichter Martin Luther King Jr.) dit beeld in ontvangst nemen. 12. Touren met Well Made Production's: Beneatha's Place Na de succesvolle productie van ‘A Raisin in the Sun’, mocht The Black Archives opnieuw inleidingen verzorgen voor het tweede theaterstuk Beneatha’s Place van Well Made Productions. Tijdens deze tour, bracht de schrijver van dit stuk, Kwame Kwei-Armah, een bezoek aan The Black Archives. 11. Openingslezing van Keenga - Yahmatta Taylor Op 20 april gaf de Afro-Amerikaanse welbekende activist en professor Keeanga -Yahmatta Taylor een openingslezing van het Marxisme Festival bij The Black Archives genaamd ‘Building Solidarity and Fighting the Right’. Zij bezocht onze archieven om de zwarte geschiedenis in Nederland te leren kennen. De volgende dag sprak zij over de gedachtegoed van het zwart feminisme. 10. Bezoek van prof. Angela Davis en prof. Gina Dent Op 16 mei bezocht Prof. Angela Y. Davis and prof. Gina Dent The Black Archives en boden wij hen een privé rondleiding in het archief en bij de tentoonstelling Zwart & Revolutionair. Zij vertelde tijdens haar speech op de Vrije Universiteit dat deze expositie in Amsterdam haar meer thuis laat voelen dan sommige plekken in de Verenigde Staten. 9. Ket Koti 2018 Op 1 juli Keti Koti, blikken wij terug op een bijzonder jaar: de succesvolle crowdfundingcampagne “Maak verborgen zwarte geschiedenis zichtbaar” waarbij we meer dan €20.000 opgehaald voor The Black Archives tijdens Keti Koti 2017. Tijdens deze talkshow in de Boni-Tula-tent met Jerry Afriyie en interview met The Black Archives. 8. The Black Queer Archives Tijdens Pride of Color 2018 werd publiekelijk gemaakt over het bestaan van The Black Queer Archives bij The Black Archives. Deze archieven bespreken de zwarte queer geschiedenis in Nederland en worden momenteel opgezet met activisten en community members van verschillende generaties zoals Naomie Pieter en members van Flamboyant. Donaties rondom deze geschiedenis zijn altijd welkom. 7. Books & BBQ: Tweede editie Wij organiseerde 21 juli de tweede editie van het Books & BBQ festival: een ontspannen manier om kennis te nemen van de verhalen uit The Black Archives. Een programmering met Akwasi van Zwart Licht, Hatta en de Kom, kunst & activisme en de documentaire Drie Vrouwen van Ida Does. Volg onze pagina voor de volgende editie van Books & BBQ Festival 6. Studiereis Suriname en het Caribische gebied In de zomer verrichtte medeoprichters Jessica de Abreu en Mitchell Esajas veldwerk in het Caribisch gebied. Zij zetten hun onderzoek voort over de Huiswouds die zich in 2017 vertaalde in de expositie Zwart en Revolutionair. Zij reisden af naar Suriname, Brits-Guyana, Trinidad, Jamaica, en Curaçao om sporen van de Huiswouds te vinden in de archieven. 5. Opening 'Onze * Tori' Na het succes van ‘Zwart en Revolutionair’, opende The Black Archives haar tweede tentoonstelling 'Onze * Tori: verhalen van Surinamers in Nederland'. Onze * Tori is een nieuw oral history project om verhalen over hoop, liefde, strijd, racisme, verzet daartegen, maar ook over kunst, sport en alles daar tussenin te belichten. 4. Burgemeester en wethouders van Amsterdam op bezoek In november bracht de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema een bezoek aan The Black Archives en vereniging Ons Suriname. Eerder dit jaar kwamen de voormalige wethouder van diversiteit Simone Kukenheim en de huidige wethouder van Kunst & Cultuur Touria Meliani langs. Wij gaven ze een rondleiding in het archief en onze pop-up expositie 'Onze * Tori'. Tijdens deze bezoek bespraken wij over zwarte en Surinaamse gemeenschappen in Amsterdam, en de toekomst van deze groep in de stad. 3. Bezoek van Emory Douglas van Black Panther Party Tijdens het symposium ‘All Power To The People’, werden wij door WestDenHaag uitgenodigd voor een pop-up expositie en panel over archieven en verzet. Emory Douglas (Ministry of Culture bij The Black Panthers), Firoze Manji (oprichter Pamazuka News) and Aldon Kimbrough (collector) bezochten The Black Archives. Bekijk onze leeslijst hier. 2. Self-care, heling en balans Opnieuw zagen wij hoe vreedzame anti-zwarte piet demonstranten werden bedreigd en belaagd door (extreemrechtse) voorstanders van zwarte piet. Het demonstratierecht is op vele plekken weer geschonden. Omdat het voor velen (emotioneel) intense weken zijn geweest, gaven we aandacht aan 'self care' en hoe je toch in balans kan blijven onder deze omstandigheden. 1. Winnaar van de AFK Stimuleringsprijs 2018 In 2018, wonnen wij de belangrijkste kunstprijs van Amsterdam die jaarlijks wordt uitgereikt aan kunstenaars of organisaties die op bijzondere wijze de kunst stimuleren. De jury schreef: “Ze zijn moeilijk vast te pinnen. Want is het een kunstinstelling, een historisch archief, een plek waar activisten samenkomen of een debatcentrum? Het is het allemaal en juist die combinatie - op dat kruispunt van meerdere vakgebieden - maakt dit initiatief zo bijzonder.”
2019...100 jaar vereniging Ons Suriname
Na een prachtig jaar kijken we ook uit naar het komende jaar. Op 18 januari 2019 bestaat de vereniging Ons Suriname 100 jaar. In het kader van dit jubileum organiseert The Black Archives op zaterdag 19 januari 2019 het '100-jaar vereniging Ons Suriname festival'. Een dag waarin verhalen over migratie, hoop, liefde, strijd, racisme, verzet daartegen, ondernemerschap kunst, sport en meer zullen worden gedeeld. Middagprogramma In de middag zal er een boekpresentatie plaatsvinden over Hugo Kooks, een van de voormalige voorzitter van vereniging Ons Suriname. We zullen de documentaire 'Onderneming Onderdak' van Andre Reeder screenen over racistisch spreidingsbeleid en de brandgevaarlijke pensions waar Surinamers in '70 werden geplaatst. Met Ernestine Comvalius, Andre Reeder, Suryua Nuhumury en Nyanga Weder zullen we terugblikken op het activisme van toen ten opzichte van het activisme nu. En we blikken vooruit op het jaarprogramma rondom het 100-jarige bestaan van VOS. Avondprogramma In de avond zal zullen we het hebben over de gedichtenbundel 'Laten we het er maar niet over hebben' van Akwasi. Op 24 oktober werd de bundel gelanceerd, inmiddels is de vierde druk al in de verkoop. Verschillende speciale gasten zullen gedichten uit de bundel voordragen, daarnaast zal er een Q&A met Akwasi plaatsvinden. In 1989 waren er al witte pieten op tv! Het verzet tegen zwarte piet is niet nieuw. Dit beschreven oprichters van The Black Archives Jessy de Abreu, Miguel Heilbron en Mitchell Esajas al in hun artikel "Zwarte Piet is morgen weer vertrokken. Het racisme blijft" voor de serie Verzwegen Geschiedenis op De Correspondent. In de pop-up expo 'Onze * Tori' is er een prachtig portret te zien van Ivette Forster en een exemplaar van 'het boekje 'Al is hij zo zwart als roet' uit 1988. Ivette Forster, geboren in Amsterdam, presenteerde van 1987 tot 1990 samen met Guily Koster ‘Bij Lobith’, het eerste zwarte tv-programma van Nederland. Hierna presenteerde ze ruim 7 jaar het AT5 Nieuws bij de Amsterdamse TV-zender AT5. Ze is momenteel me- de-eigenaar van 529 Media Productions en 529 Events, gevestigd in het pand van Vereniging Ons Suriname. Ze organiseren/produceren onder meer het Kwaku Summer Festival, Reggae Lake Festival en het Keti Koti Festival. In de expo 'Onze * Tori' is er een portret van Ivette gemaakt. Daarnaast is er een Magazine ‘Full Color - Maandblad voor Kleurrijk Nederland’ uit 1991 met Ivette op de cover en een interview met haar, onder meer rondom het tv-programma ‘Bij Lobith’ en het boek ‘Al is hij zo zwart als roet’ van Rahina Hassankhan. Tijdens een aflevering van het programma 'Bij Lobith' (VPRO, 11 september 1989) werd ze hierover geïnterviewd door Guilly Koster. Bekijk hier het interview terug! Wil je een rondleiding in The Black Archives en de expo 'Onze * Tori'? Meld je dan aan via de webpagina. Copyright: VPRO / Video teruggevonden via Usha Marhé Op 11 november 1988 verscheen er een interview met Rahina Hassankhan in De Telegraaf, lees het hieronder. Op maandag 31 oktober 2018 vond het Black Achievement Awardsgala plaats, een afsluiting van een mooie maand die in het teken stond van de bijzondere prestaties en talenten van mensen uit de Afro-Surinaamse, Afro-Caribische en Afrikaanse diaspora in Nederland. Frank Zichem won een Oeuvreprijs (ofwel Life Time Achievement Award) als eerste Surinaamse filmmaker, maar wie is hij eigenlijk? Vorig jaar wonnen mede-oprichters van The Black Archives, Jessica de Abreu en Mitchell Esajas een Award in de categorie Mens & Maatschappij. Dit jaar mocht Mitchell de eerste award van de avond, in dezelfde categorie, uitreiken aan schrijver, actrice en activist Anousha Nzume. Kickbokser Lucia Rijker reageerde verrast: ""'Mijn hart klopt heel hard. Ik had het echt niet verwacht' nadat ze de sport-award in ontvangst nam. Naast Rijker en Nzume vielen, prof. Humphrey Lamur (Wetenschap en Onderwijs) en Babs Gons (Kunst en Cultuur) in de prijzen bij de uitreiking van de derde Black Achievement Awards in het DeLaMar Theater. Erkenning voor Frank Zichem Het hoogtepunt van de avond was echter de uitreiking en speech van de Oeuvre Award aan filmmaker Frank Zichem. Hij gaf vervolgens een ontroerende speech waarbij hij zijn tranen moest bedwingen. Zichem was zichtbaar ontroerd omdat hij na decennia lange inzet eindelijk erkenning en waardering kreeg vanuit de Surinaamse - en bredere zwarte gemeenschap- voor het werk dat hij heeft gedaan. Bekijk zijn speech hier. Hoewel Zichem baanbrekend werk heeft verricht is zijn werk voor velen, met name jongeren onzichtbaar gebleven. Hij was de eerste zwarte man die van de Film Academie afstudeerde, maakte meer dan 100 films maar toch is zijn naam bij velen onbekend. Een goed voorbeeld van een bijzonder verhaal van een Surinamer in Nederland dat meer zichtbaarheid verdient. The Black Archives dook daarom in de archief om zijn werk zichtbaar te maken en beoogt in het kader van de pop-up expo 'Onze * Tori' meer van het werk van Zichem te hervinden en te laten zien. Lees hieronder het juryrapport en bekijk het archiefmateriaal dat we van Frank Zichem terugvonden: "De persoon die de jury heeft gekozen, heeft, voor zover wij konden nagaan niet eerder een prijs ontvangen in Nederland voor zijn indrukwekkende en consistente werk, ondanks dat hij een pionier is. Dit heeft mede ertoe geleid dat wij hem bovenaan de lijst hebben geplaatst, want de Black Achievement Award gaat ook over: ‘zichtbaarheid en erkenning. De voorlopers de plaats geven in de Canon. De plaats die zij verdienen’. Hij is de eerste zwarte Nederlander die afstudeerde aan de Film Academie in Amsterdam in 1972. Wij hebben het over Frank Zichem. Zijn oeuvre bestaat uit ruim 150 producties met een mix aan commercieel en eigen werk. Hij heeft documentaires en televisiedrama’s gemaakt. Vrijwel altijd koos hij voor sociale thema’s: Portretten van werknemers in de metaalsector, over de werkdruk bij soapseries tot en met een portret van een vrouw die voor het eerst over haar concentratiekampverleden sprak. Zijn allereerste film maakte hij in 1971, de film Gebri Doro waarin hij de armoede, de bureaucratie en de corruptie in de Nederlandse kolonie waar hij geboren is aan de kaak stelde. Een opruiende film werd het genoemd, maar de jonge Zichem zei dat hij de realiteit weerspiegelde. " Bekijk hier een interview met Zichem uit 1972 over zijn eerste film Gebri Doro waarin hij uitlegt waarom hij de film heeft gemaakt en dat het als "opruiend" werd gezien. "We noemen een paar opmerkelijke documentaires. In 1999 verschenen er twee over verzetsstrijder Anton de Kom en vakbondsleider Doedel die in de jaren ’30 vanwege zijn activiteiten door het koloniaal bewind in een psychiatrische inrichting werd opgesloten. In de serie Sibi Busi uit 1990 en Bar’Puru in 2011 over de Binnenlandoorlog in Suriname legt hij wederom de wantoestanden bloot. Katibo Yeye, is in menig geheugen gegrift. Deze documentaire uit 2003 met wijlen Clarence Breeveld waarin de route van de tot slaaf gemaakten vanuit Ghana naar Suriname wordt gevolgd. Zij leren Stephen Corsa kennen bij hun bezoek aan Fort Elmina in Ghana. De documentaire krijgt een historisch hoogtepunt op het moment dat Stephen Corsa voor het eerst een nazaat uit het binnenland van Suriname ontmoet en zij elkaar in dezelfde taal kunnen begroeten. Het Kromanti dat honderden jaren geleden is meegekomen en alle stormen heeft doorstaan, verbindt in deze film het verleden en het heden. " Bekijk hieronder een fragment uit de film Katibo Yeye. "In Papieren Nederlandertjes in 1974 volgt Zichem kinderen die naar Nederland vertrekken en hier worstelen met de ontdekking dat een Surinaamse Nederlander op papier niet gelijk staat aan een Nederlander hier. Tenslotte eindigen wij met Kon hesi baka, de Tv-serie, gebaseerd op het gelijknamig boek van Barnard, geproduceerd door Frank Zichem in 1974, de eerste serie op de Nederlandse TV waarin een zwart gezin centraal stond. Het oeuvre van Frank Zichem is gedurfd, tijdloos en van historische waarde, daarom heeft de jury gemeend hem in het kader van de Black Achievement Awards tijdens de Black Achievement Month 2018 te eren met een Oeuvreprijs." Bekijk hieronder de film 'Papieren Nederlandertjes uit 1974: Zichem in de krantenarchieven We doken in de archieven om te kijken wat er nog over meneer Zichem te vinden was. We vonden onder meer een recensie van zijn eerste film 'Gebri Doro' uit de Volkskrant van 22 april 1972 getiteld 'Eerste Surinaamse speelfilm': Discriminatie In een artikel over spanningen in Haagse 'dancings', dat is hoe clubs toen werden genoemd, schreef hij over de discriminatie waar hij te maken had. Er werd volgens Zichem vaak gevochten in de dancings, vaak ook door Surinamers. Volgens hem kwam dat niet ten goede van de beeldvorming over Surinamers en werkte het discriminatie in de hand. Op zoek naar nadere informatie over de 'papieren Nederlandertjes', de Surinaamse kinderen die werden gepest en gediscrimineerd in de Haagse Transvaalbuurt vonden we echter meer informatie over het racistisch 'spreidingsbeleid' maar ook verzet daartegen door o.a. de Landelijke Strijdorganisatie voor Surinamers (LOSON). In een volgend artikel schrijven we meer over de LOSON, de organisatie waar o.a. Andre Reeder en Ernestine Comvalius in actief waren. Onze * Tori: voeg ook verhalen toe!
The Black Archives is op zoek naar bijzondere verhalen van Surinamers in Nederland! Het verhaal en de films van Frank Zichem zijn hier een goed voorbeeld van. We willen zo veel en zo snel mogelijk verhalen uit de eerste hand verzamelen en vastleggen voor volgende generaties, zodat ontbrekende puzzelstukken rondom de geschiedenis van Surinamers in Nederland niet verloren gaan. Iedereen die zelf een bijzonder verhaal, documenten of foto's heeft roepen we op dit te delen. Maar ook verhalen van vrienden of familie zijn van harte welkom, bijvoorbeeld van een tante of oom, een opa of oma, of van anderen. De verhalen kunnen na de opening via de website worden gedeeld, per post of inde pop-up expositie zelf! |
The Black Archives BlogArchieven
Mei 2023
|
Openingstijden/Opening TimesWoensdag/Wednesday 11.00 - 17.00 uur
Donderdag/Thursday 11.00 - 17.00 uur Vrijdag/Friday 11.00 - 17.00 uur Zaterdag/Saturday 11.00 - 17.00 uur Onze nieuwe locatie in Amsterdam Zuidoost is geopend. Neem contact op via de pagina contact voor rondleidingen buiten het programma. We moved to South East Amsterdam. Contact us via the page contact for tours outside our program. |
(Rolstoel)toegankelijkheid/Accessibility
Momenteel beschikt The Black Archives niet over een speciale ingang en lift voor personen met een fysieke beperking en voor rolstoelgebruikers.
At this moment, The Black Archives does not have a special entrance or lift for person of disability. |