Op woensdag 1 november 2017 werd Da Bounce Urban Film Festival feestelijk geopend met een primeur, de uitreiking van de eerste “Otto Sterman Oeuvre Award”. Deze award is in leven geroepen door acteur Raymi Sambo om zwarte mensen de eren die het pad hebben vrijgemaakt in de kunstsector. Otto Sterman was de eerste zwarte acteur die in Nederland doorbrak vertelde Raymi Sambo, de award werd uitgereikt aan Jack Monkau in een bruisend Tuschinki. Hoewel meneer Monkau vereerd werd met een warm applaus was het te merken dat zowel Otto Sterman als meneer Monkau bij velen nog onbekend waren. In The Black Archives vonden wij documenten die erop wezen dat Otto Sterman een goede bekende was van Hermina en Otto Huiswoud. Ze speelden allebei een rol in de culturele revolutie binnen de Surinaamse gemeenschap in de jaren '50 in Nederland.
Verborgen verhalen
Op 25 november 2017 opent The Black Archives de expositie “Zwart & Revolutionair”, een expositie over het fascinerende leven van Hermina en Otto Huiswoud. In dozen in het pand van de vereniging Ons Suriname vonden leden van New Urban Collective vorig jaar bijzondere documenten, boeken en artefacten die waren verzameld door de Huiswouds zoals gesigneerde boeken van Langston Hughes, Keti Koti programmaboekjes uit de jaren ’50 en Ebony magazines uit de jaren ’60. Om meer over het leven van de Huiswouds te weten te komen zijn we helemaal in de VS de archieven ingedoken. In het Tamiment archief van New York University en in het Schomburg Center for Reseearch on Black Culture is namelijk veel zwarte geschiedenis gedocumenteerd en geconserveerd. Op basis van archiefonderzoek en gesprekken met oud-leden van de vereniging ontdekten we het bijzondere verhaal van Hermina en Otto Huiswoud. Otto, geboren in 1893 in Suriname vertrok op zestienjarige leeftijd met een boot uit Suriname en belandde in New York. Hij kwam terecht in politie kringen vlak voor de Harlem Renaissance en werd de enige zwarte medeoprichter van de communistische partij van de Verenigde Staten in 1919. Samen met zijn vrouw reisde hij in de jaren ’20 en ’30 de wereld over voor de strijd tegen imperialisme, kolonialisme en racisme.
Otto Sterman in de archieven
Zowel in de documenten in Ons Suriname als in de archieven in New York kwamen wij de naam Otto Sterman meerdere keren tegen, we hadden voorheen echter nog nooit van hem gehoord. Zo stond Otto Sterman op het programma tijdens een Keti koti herdenking dat in 1959 in hotel Krasnapolsky te Amsterdam werd georganiseerd. Otto Huiswoud gaf er namens vereniging Ons Suriname een toespraak, de heer Groenewoud names Culturele Vereniging “Wie Eegie Sani” en Otto Sterman trad op. In het dagblad Amigoe di Curacao van dinsdag 14 juli 1959 stond in de rubriek “Sranan Tori” en kort verslagje van de Keti Koti herdenking:
“In een uitbundige feeststemming hebben zaterdagavond in Krasnapolsky in Amsterdam ongeveer 500 Surinamers de afschaffing van de slavernij in 1863 herdacht. De algemene vereniging “Ons Suriname" en de Surinaamse (culturele vereniging „Wie Eegie Sanie", hadden besloten gezamenlijk de emancipatie te herdenken. In zijn openingswoord schetste de voorzitter van „Ons Suriname", de heer O. E. Huiswoud", de oorzaken, die geleid hebben tot de afschaffing der slavernij in Suriname. Hij hoopte, dat dezelfde mentaliteit van de leiders der emancipatie het Surinaamse volk zal inspireren om te werken aan de volledige beschikking over eigen lot. De heer E. Groenewoud, voorzitter van „Wie Eegie Sanie", sprak in het Surinaams tot de aanwezigen. Hij memoreerde, dat met de emancipatie een nieuwe gedachte is ontstaan in de geschiedenis van Suriname, de gedachte om als lotgenoten elkaar te helpen. Tot slot sprak namens de Surinaamse vereniging in Curaçao „Justitia Pietas Fides", de heer Th. Simoons. Deze betoogde, dat de emancipatie niet alleen lichamelijke vrijmaking heeft medegebracht, maar ook de geestelijke vrijmaking, die zal leiden tot de éénwording van het Surinaamse volk. Na de toespraken werd een gevarieerde avond gehouden met zang, muziek en dans. Otto Sterman hield onder meer een tweetal voordrachten. Tot vroeg in de ochtend bleven de feestvierders op de dansvloer.”
Een culturele revolutie in Amsterdam
Otto Huiswoud werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de gouverneur van Suriname gevangen gezet en belandde na de oorlog in Amsterdam waar hij uiteindelijk voorzitter van VOS werd. In de periode na de oorlog waren wereldwijd anti-koloniale vrijheidsbeweging in opkomst. De bewegingen vochten niet alleen voor politieke onafhankelijkheid maar ook voor culturele revolutie. Een belangrijk aspect van kolonialisme was “mentale slavernij”, het internaliseren van racistische ideologieën waarin alles dat wit, “westers” of Europees was als superieur werd gezien terwijl de eigen cultuur, taal, muziek en spirituele tradities als onbeschaafd of inferieur werden gezien. Na de oorlog ontstonden er binnen antikoloniale bewegingen culturele bewegingen waarin de verheffing van de eigen cultuur en het verwerpen van mentale slavernij centraal stond. Dekolonisering van de geest was een essentieel aspect van de antikoloniale vrijheidsstrijd. Onder leiding van Huiswoud speelde VOS een centrale rol in de beweging van de dekolonisering van de geest onder Surinamers in Nederland. Zo werden er regelmatig bijeenkomsten, lezingen en jaarlijkse Keti Koti herdenkingen georganiseerd om het antikoloniale bewustzijn onder de Surinamers in Nederland te vergroten. Huiswoud bezocht internationale congressen zoals de “Congress of Negro Artists and Writers” in Parijs (1956) en Rome (1959) waar ook andere intellectuelen, schrijvers en politiek leiders aanwezig waren zoals Franz Fanon, Leopold Senghor, Aime Cesaire, Richard Wright en Cheikh Anta Diop.
.Wie Eegie Sani, Eddy Bruma en Otto Sterman
Een andere organisatie die een belangrijke rol speelde in de culturele beweging onder Surinamers in Nederland én in Suriname was Wie Eegie Sani (Ons Eigen Ding) Dit was een culturele vereniging die begin jaren ’50 onder leiding van Eddy Bruma was opgericht om de Surinaamse cultuur te verheffen. Vanuit WES werd er poëzie, literatuur en theaterstukken geschreven in het Sranan Tongo, een taal die vanwege het kolonialisme als inferieur ten opzichte van het Algemeen Beschaafd Nederlands werd gezien. Zo schreef Bruma het toneelstuk “De geboorte van Boni” waarin hij de vrijheidsstrijd van de Marrons onder leiding van Boni verbond aan de strijd van Surinaamse nationalisten. Het stuk werd in 1952 gespeeld door een cast met alleen zwarte acteurs met Otto Sterman als priester. De Nederlandse kunstenares Nola Hatterman, die ook contact had met Huiswoud en Anton de Kom, ontwierp het decor. Bruma schreef zelf en vertaalde van Afro-Amerikaanse poëten. Één van de gedichten die Bruma naar het Sranan Tongo vertaalde was het befaamde gedicht I, Too van de beroemde Harlem Renaissance poet Langston Hughes. Wij kwamen hierachter toen we tijdens ons archiefonderzoek briefwisselingen tussen Hermina Huiswoud en Langston Hughes vonden. Hermina en Langston hadden een innige vriendschap ontwikkelt toen ze in de jaren ’20 in Harlem woonden. In een brief van 8 juli 1957, toen Otto en Hermina al in Amsterdam woonden, beschreef Hermina in een brief op een prachtige manier hoe Otto Sterman het gedicht van Langston in het Sranan reciteerde: “Dear Langston, (…)Last Saturday we attended a “race” evening to celebrate the 94th year of emancipation of Dutch Guiana slaves. Among the entertainers was a male student, who recited Surinamese, Haitian and Langston Hughes poetry, pronouncing Africa as A-frica in “the Negro” but doing justice to it otherwise and his recitation of “I Too” was the best I’ve ever hear anywhere. He sat on a stoel (that’s an imitation of a professional chap (?) here, Otto Sterman) against a dark backdrop with a spotlight on him. He’s dark and quite handsomes o the plat of light on his eyes and beautiful teeth added daramatic effect tot he lines.” Het is fascinerend om de verhalen van dit soort, door velen vergeten, zwarte personen weer aan het licht te brengen. De verhalen laten zien dat er een bijzondere verborgen geschiedenis van Surinamers en zwarte mensen in Nederland is dat verbonden is met een bredere geschiedenis van zwarte emancipatiebewegingen en (culturele) revolutie. Een geschiedenis die vandaag de dag nog steeds relevant is. In het archief vonden we in een boek van Langston Hughes, uit de collectie van de Huiswouds, een origineel vertaald gedicht van het gedicht “I, Too” van Langston Hughes. In 2014 organiseerde New Urban Collective de campagne I, Too, am VU en I, Too am UvA in samenwerking met de studentenvereniging Amsterdam United om institutioneel racisme en eurocentrisme op de universiteiten aan te kaarten. Geschiedenissen komen soms op een onverwachtse manier weer tot leven in het heden. Benieuwd naar de rest van dit verhaal? En wil je de originele stukken van Hermina en Otto Huiswoud, Wie Eegie Sani en Langston Hughes zien? Kom dan naar de expositie Zwarte & Revolutionair: het Verhaal van Hermina & Otto Huiswoud!
Lees meer over Otto Sterman
0 Opmerkingen
Gisteren was ik aanwezig bij opening van het Nederlandse paviljoen op de Biënnale van Venetië. Ik heb namens de Black Archives en VOS een bijdrage geleverd aan het kunstproject Cinema Olanda van kunstenares Wendelien van Oldenborgh die dit jaar namens Nederland vertegenwoordigd. Een onderdeel van het project is de film Cinema Olanda waarin Wendelien probeert "actief vergeten" verhalen uit de Nederlandse geschiedenis in beeld te brengen en op die manier het dominante (zelf)beeld van Nederland te bevragen. In de film introduceer ik de Surinaamse revolutionair Otto Huiswoud, die na een indrukwekkende internationale carriere als professioneel revolutionair in Nederland terecht kwam en als voorzitter van vereniging Ons Suriname een belangrijke rol speelde in het politiseren van de Surinaamse gemeenschap en de dekolonisatiebeweging. Een jaar geleden had ik nog nooit van Wendelien noch van de Biënnale gehoord, maar 2 jaar geleden had ik ook nog nooit van Otto Huiswoud gehoord. Het eerste verbaast me niet zozeer omdat ik me in andere kringen begeef maar het laatste verbaast me nog steeds en vindt ik eigenlijk een schande. Momenteel doe ik onderzoek naar het verhaal van Otto en zijn vrouw Hermina "Hermie" Huiswoud en het is een zeer indrukwekkend en boeiend verhaal. Geboren in 1893, 30 jaar na afschaffing van de slavernij, stapte Otto Huiswoud, als tiener op een schip en belandde in New York. Hij werd de enige zwarte mede-oprichter van de Communistische Partij in de VS en maakte reisde de wereld af namens de Communistische Internationale (Komintern). Ontmoette Lenin in Moskou, werkte met George Padmore aan the Negro Worker, debatteerde tegen Marcus Garvey in Jamaica en had goed contact met Langston Hughes. Huiswoud speelde dus een belangrijke rol in de vroege anti-koloniale en anti-imperiale bewegingen en vormde een brug tussen de Surinaamse en Afro-Amerikaanse / pan-Afrikaanse geschiedenis. Toch hebben de meeste mensen, ook Surinamers nooit van hem gehoord. Waarom is het belangrijk dat dit stukje geschiedenis bekender wordt? Het plaatst hedendaagse kwesties zoals de anti-racisme beweging in een breder historisch perspectief en verbind de huidige beweging met een beweging die aan het begin van vorige eeuw als onderdeel was van een internationale beweging. Het biedt een ander perspectief op het (zelf)beeld van Nederland van tolerantie en openheid, het beeld wat Gloria Wekker White Innocence noemde, en biedt een alternatief kritisch perspectief op dit beeld. Daarnaast is het ook een bron van inspiratie en een intellectuele uitdaging om in het gedachtegoed te duiken van zwarte en anti-imperiale bewegingen waar Huiswoud van uitmaakte. Hoe verschilde Huiswoud in visie van Garvey? Hoe waren de Huiswouds en Langston Hughes ideologisch aan elkaar verbonden en hoe had de Harlem Renaissance hier invloed op? Dezelfde vragen kan je stellen over de verbindingen tussen Huiswoud, Anton de Kom, Claude McKay, W.E.B. duBois, George Padmore en andere kritische denkers waarvan we in het archief bewijs hebben gevonden dat ze contact hebben gehad. En zo zijn er nog vele andere vragen te stellen. Het mooiste en krachtigste fragment in de film vind ik wanneer ik een boek van Langston Hughes uit de Black Archis aan Patricia Kaersenhout overhandig en zei een gedicht van hem reciteert. Aan het einde zegt ze hoe indrukwekkend het is om te zien, weten en voelen dat onze geschiedenis met een bredere geschiedenis van zwarte emancipatiebewegingen is verbonden: "Toen ik hoorde dat Otto Huiswoud verbonden was met de black struggle, opeens voel je je connected." Een tweede film gaat over een ander "actief vergeten" deel van de geschiedenis, de Surinaamse krakersbeweging uit de jaren '70. Toen Surinamers rondom de onafhankelijkheid massaal naar Nederland trokken werden ze/we niet bepaald met open armen ontvangen. Integendeel, in het archief hebben we allerlei interessante stukken gevonden over de precaire woonsituatie waar velen in moesten wonen. Bepaalde wijken in Amsterdam waren afgesloten voor "buitenlanders" en er was een informele afspraak dat er slechts één buitenland gezin per portiek mocht wonen in bepaalde wijken in Amsterdam en Rotterdam. Vele gezinnen werden in pensions geplaatst waar ze in zeer erbarmelijke omstandigheden moesten overleven terwijl ze buiten de deur met discriminatie en racisme werden geconfronteerd. Mede hierdoor is er in de jaren '70 een krakersbeweging ontstaan die onder meer de flat Gliphoeve in de Bijlmer hebben gekraakt. Maar ook hier weten weinig mensen, met name van mijn generatie over. In de film Squat / Anti-squat die ook in het kunstproject te zien is gaan mensen die toentertijd actief waren in gesprek met een jongere generatie studenten en activisten. De films hebben verschillende lagen en verbinden “vergeten verhalen” van verschillende mensen zoals architect Lotte Stambese die de Rotterdamse wijk Pendrecht voor een groot deel heeft ontworpen met Huiswoud omdat ze allebei door Socialistisch / Communistisch gedachtegoed geïnspireerd waren. Ook bevat het een elementen van de (vergeten) verhalen van migranten die uit Nederlands-Indië naar Nederland migreerden en met verschillende vormen van geweld te maken hadden. De vergeten verhalen zijn op een subtiele en complexe manier aan elkaar verbonden dus het kunstproject is niet voor de snelle kunstconsument geschikt. Ik heb de films meerdere keren moeten bekijken en bespreken met anderen om de verschillende elementen en verhaallijnen erin te begrijpen. Ik zag wat recensies van Volkskrant en NRC voorbij komen, het lijkt erop dat deze mensen de verhaallijnen niet (willen) begrijpen omdat het ze wellicht ook zou dwingen kritisch na te denken over het zelfbeeld dat Gloria Wekker in White Innocence beschrijft en Wendelien in Cinema Olanda bevraagd. Voor de personen die wel dieper de verhalen in willen duiken is er een boek met essays van o.a. Gloria Wekker, Egbert Alejandro Martina, de curator Lucy Cotter en Wayne Modest. Ook is er een special editie van de Groene Amsterdammer gemaakt voor het project. Ja, er is flink uitgepakt. Het is inspirerend en mooi dat deze "actief vergeten" verhalen te zien zijn op dit internationale platform dat naar verwachting zo een 500.000 mensen bezocht zal worden. De Biennale is echter wel een beetje een bubbel dat vooral bekend is in de kunst en cultuur scene en toegankelijk is voor mensen die het zich kunnen veroorloven om helemaal naar Venetie te reizen en een AirBnB/Hotel en ticket voor het gebeuren kunnen veroorloven. Dat is dus met name een internationaal witte midden en hogere klasse publiek terwijl deze verhalen juist breder gedeeld moeten worden. In juni zal er een "Cinema Olanda platform" zijn in een kunstinstelling Rotterdam waar een deel van het werk vertoond zal worden. Op 20 en 24 juni organiseren wij enkele events, op 20 juni iets rondom de anti-zwarte piet beweging en op 24 juni een screening van de film "Onderneming Onderdak" gemaakt door Andre Reeder en een event over de Black Power beweging met een speciale gast uit de UK, save the dates! Toen ik het terrein van de Biënnale naderde en langs twee gigantische yachten liep die groter waren dan mijn bescheiden appartementje in Amsterdam en besefte ik dat er een bepaald publiek op dit prestigieuze kunstplatform afkomt. De speech van minister Bussemaker die bij de officiële opening aanwezig was moest ik helaas missen omdat ik langer dan een halfuur in de rij moest staan om mijn kaartje te krijgen. In de rij leek ik omsingeld door een internationale jetset uit de kunst en cultuur wereld die van New York tot Berlijn naar Venetië waren gevlogen voor het gebeuren. Eenmaal bij het Paviljoen aangekomen was ik trots om zoveel bekende gezichten op het scherm te zien, activisten, vrienden, kunstenaars, (sociaal) ondernemers, zwarte mensen uit Nederland, maar het contrast met het publiek waarin Imara, Patricia en ik bijna de enige zwarte mensen waren was groot. Het deed me denken aan de volgende woorden: "If its inaccessible to the poor it's neither radical nor revolutionary." Voor professionele revolutionairen als de Huiswouds zou de Biënnale een ultiem voorbeeld zijn van wat ze in socialistische kringen de "petit bourgeois" noemen, de klasse mensen die hun status aan vermogen, opleiding en werk ontlenen. Huiswoud's leven stond juist in het teken van het de strijd tegen de klassenmaatschappij waarin de arbeidersklasse en onderdrukte gekoloniseerde mensen dezelfde rechten en vrijheden konden genieten als alle andere mensen. Vanuit NUC werken we er dan ook hard aan om aan het einde van het najaar een toegankelijke tentoonstelling te maken rondom the Black Archives, in het bijzonder het verhaal van Otto en Hermie Huiswoud met Imara Limon als curator en support van het Amsterdam Museum. Het zou zonde zijn als zulke interessante en belangrijke films en verhalen worden gemaakt maar niet kunnen worden gezien door de mensen waar het om gaat.
Lees verder over Cinema Olanda: - Speciale editie Cinema Olanda van de Groene Amsterdammer. - Cinema Olanda: Platform @ Witte de Withstraat. - Mondriaan Fonds over Cinema Olanda. |
Black Archives
Blogs door the Black Archives Archieven
December 2017
Categorieën
Alles
|
Openingstijden/Opening TimesWoensdag/Wednesday 11.00 - 17.00 uur
Donderdag/Thursday 11.00 - 17.00 uur Vrijdag/Friday 11.00 - 17.00 uur Zaterdag/Saturday 11.00 - 17.00 uur Onze nieuwe locatie in Amsterdam Zuidoost is geopend. Neem contact op via de pagina contact voor rondleidingen buiten het programma. We moved to South East Amsterdam. Contact us via the page contact for tours outside our program. |
(Rolstoel)toegankelijkheid/Accessibility
Momenteel beschikt The Black Archives niet over een speciale ingang en lift voor personen met een fysieke beperking en voor rolstoelgebruikers.
At this moment, The Black Archives does not have a special entrance or lift for person of disability. |