Spoken column: Hélenè Christelle

​De Burgemeester van Brussel is afgelopen maand op staande voet ontslagen omdat hij erop werd betrapt geld te verduisteren uit budget bedoeld voor de daklozen van de stad. Een witte rijke man van hoge stand die steelde van de allerarmsten om te geven aan zichzelf. Hoe langer ik erover nadenk, hoe meer ik geloof dat Robin Hood, als hij al bestaan heeft, waarschijnlijk een zwarte queer moslim vrouw was. Naar mijn vermoeden, God trouwens ook. Toen de corruptie in Brussel als gevolg van de eeuwige belgische administratieve rompslomp aan het licht kwam, schreef een Brusselse journalist een artikel over dit zoveelste Belgische corruptie schandaal, getiteld:  “Want to understand Belgium’s complicated politics and scandals? Let’s look at Africa”. Onze verhalen vastleggen, ons verblijf op deze continentale gronden vastleggen, is urgenter dan ooit. Als Afro-Europeaan voel ik dat steeds meer. Te vreemd voor hier, te vreemd voor thuis. Mijn ouders werden geboren in het dorpje Cyangugu, te midden van arme boerengezinnen en vochten hun weg naar de top. Ik ben een zwarte vluchteling, ik ben een zwarte vrouw. Ook dat is Afro-Nederlander zijn. Ik ben Afro-Europeaan omdat ik sinds mijn kindertijd opgroeide tussen Frankrijk, Belgie en het zuiden van Nederland. Ik leer te leven buiten de context van mijn marginalisatie en onderdrukking. Daarvoor is het vertellen van onze eigen verhalen steeds urgenter geworden. En een dak zoals The Black Archives  waaronder onze verhalen geborgenheid vinden des te meer.

 
Weet je wat het is. Mijn tranen zijn op. Mijn maag is gevuld maar mijn tranen zijn op. Mijn maag is gevuld en dat betekent dat ik niet mag klagen, maar mijn tranen zijn op.

Een gevulde maag, een lege ziel.
Ik zeg, een gevulde maag, een lege ziel.
Ik zat afgelopen week in de metro, en er kwam een zwarte vrouw op mij aflopen.
Ik zeg lopen om de grond onder haar voeten eer aan te doen, want ze strompelde.
Ze strompelde, maar ik beeldde mij in dat ze schreed.
Ik wilde mijn spiegelbeeld niet zien strompelen.
Ik wilde mijn moeder niet zien strompelen.
Buiten adem aangekomen bij mij, de anderen hadden geweigerd oogcontact met haar te maken.
Ik zeg, de anderen in de metro, hadden geweigerd oogcontact met haar te maken.
Dus aangekomen bij mij keek ze me aan en ik zag haar. De anderen niet maar ik zag haar.
Haar in een korte afro, rond gezicht. Ik beeldde mij in dat ze West-Afrikaans had moeten zijn.
Korte afro in het haar, gezicht in de rondte, ik beeldde mij in dat ze in West-Afrika had moeten zijn.
 
Ze hield haar hand op maar de mijne was allang beginnen met zoeken. Ik wist dat ik een briefje van 10 euro gevouwen had, in het ritsvakje van mijn doorzichtige tas. en doorzichtige tas in Brussel. Wie bedenkt dat zelfs? Ik dus. Een doorzichtige tas in Brussel, met een macbook pro erin en wat studieboeken.
 
Doorzichtig terwijl mijn oom vorige week aan Zuid-station overvallen werd. Door 3 jongere versies van hemzelf. Het zat hem nog steeds dwars. Dat wij elkaar, nu zijn beginnen aanvallen.
 
Een doorzichtige tas in Brussel, maar ach, hij was tenminste felroze.
Dus graaiend in dat ritsvakje van mijn doorzichtige tas, greep ik naar de 20 cent in plaats van naar de briefjes. Wetend dat ik meer te geven had.
 
Ja technisch gezien ben ik een student, maar heel praktisch gezien had ik meer te geven. Ik zeg, technisch gezien moet ook ik op mijn centen letten. Maar wat is een briefje van 10 euro nog waard in vergelijking met een nacht slapen op de koude Brusselse straat.
 
Ze nam de 20 cent aan en strompelde verder. Ik beeldde mij weeral in dat ze schreed.
Ik bleef achter, peinzend over mijn eigen gierigheid. En besefte dat ik uiteindelijk toch een goede Hollander geworden was.
Ik lachte als een Brabantse boerin met kiespijn om mijzelf. Maar wat ik werkelijk wilde doen is janken.
Even later klonk het piepen van de deuren van de metro’s weer, hetgeen mij erop wees dat we inmiddels 3 haltes verder waren gereden. Ik was bijna aangekomen op mijn eindstation.

Op de 3e piep stond ze weer voor mij. Mijn moeder. Mijn tante. Mijn spiegelbeeld. De anderen zagen een zwarte zwerver vrouw. Maar ach de anderen, Sartre zei het al, ze zijn de hel.
Ik wist niet hoe snel ik het briefje van 5 pakken moest. Uit het ritsvakje van mijn doorzichtige tas. Gevouwen in het andere briefje van 10.
Ik nam het eruit en gaf het haar. Ze bedankte me, vroeg God om mij te zegenen.
Maar terwijl ze aanstalten maakte om weg te lopen, wees ze mij er nog even op dat het verblijf van die nacht haar 10 euro kosten zou. Ik wist niet of dat waar was en het maakte mij ook niet uit.
Ik gaf haar de 10 en ze vroeg me of ze de 5 ook houden mocht.
De passagiers naast ons lachten. Een witte vrouw knikte mij feliciterend toe.
De hel, dat zijn de anderen.
Dus keek ik verder strak voor me uit, tot aan mijn laatste halte.
Want weet je wat het is. Mijn tranen zijn op. Mijn maag is gevuld maar mijn tranen zijn op. Over de armoede in deze stad, over de mismanagement van dit verdriet. Over deze sunken place die ik mijn thuis ben gaan noemen, over de mismanagement van dit verdriet.
Mijn maag is gevuld en dat betekent dat ik niet mag klagen, maar mijn tranen zijn op.
Een gevulde maag, een lege ziel.
Ik zeg, een gevulde maag, een lege ziel.
Een gevulde maag een lege ziel.
Maar omdat dat het laatste liquide geld was in mijn tas die week.
Een lege maag, een gevulde ziel.
Ik dacht aan mijn andere, andere moeder op de metro.
Aan haar lege maag, aan haar gevulde ziel.
Ga voort en schrijd mijn Koningin!
schrijd tot je voeten bloeden!
Fuck feodalisme en fuck de koningin
Maar als ik er eentje kiezen moest, dan ben jij het die van ze wint
Dus ga voort en schrijd mijn Koningin,
Schrijd, tot je voeten bloeden!
Die avond sliep ik goed, voor het eerst sinds tijden.
Ik zeg, die avond sliep ik en droomde goed, voor het eerst sinds tijden.
 
De reden dat ik denk dat wij Brusselaren, Amsterdammers, Rotterdammers, wij grootstedelijken, verdoofd zijn geworden voor de armoede om ons heen, voor de bedelaars, de Roma’s en de daklozen om ons heen, is omdat we bang zijn onszelf in hen terug te zien. Om hen voor de mensen die ze zijn aan te zien. Het is omdat we bang zijn voor de spiegel.
Wanneer keek jij daar voor het laatst in?

• Munganyende, Hélène Christelle

 
Dit gedicht verscheen voor het eerst op Dorudi.nl.