Tula, revolutie en de wisselbrief aan Dorothea van Uytregt

In het Rijksmuseum te Amsterdam staat een wisselbrief tentoongesteld. In het hoekje dat in het museum over Suriname gaat viel mijn oog op een wisselbrief. De wisselbrief heeft geen beschrijving maar een andere wisselbrief is als volgt beschreven:
​
“In 1863 werd in Suriname en de Nederlandse Antillen de slavernij afgeschaft. De slaveneigenaars kregen daarop van staatswege een schadeloosstelling. De voormalige slavenhouder Charlouis kon deze brief inwisselen tegen driehonderd gulden. De brief is voor ontvangst ondertekend en gestempeld door de gouverneur van Suriname. Links staat het wapen van Suriname: een koopvaardijschip in een ovaal met aan beide zijden een indiaan met pijl en boog.”
​

De andere wisselbrief was uitgekeerd aan Dorothea Elisabeth van Uytrecht (1766-1793). Ze kreeg f. 1600 als schadeloosstelling vanwege het feit dat ze zwarte mensen niet meer als slaaf mocht uitbuiten. Een verhaal dat niet vertelt wordt is dat de familie van Uytrecht de dochter is van Caspar van Uytrecht (1732-1805, zie stamboom). Caspar van Uytrecht was de eigenaar van de plantage Knip waar op 17 augustus de befaamde opstand van tot slaaf gemaakten onder leiding van Tula plaatsvond. De tot slaaf gemaakten kwamen waren geïnspireerd door de succesvolle revolutie in Haïti én in negatieve zin door de mensonterende omstandigheden:

“Directe aanleiding voor de rebellie waren veranderde werkomstandigheden. De werktijden van de slaven werden langer. Voortaan moesten ze ook op zondag werken. Ondertussen werden ze mede als gevolg van de economische situatie gebrekkig gevoed.” (Van der Steen, 2011)

Hoewel de opstand niet tot een succesvolle revolutie leidde zoals op Haiti het geval was waren de tot slaaf gemaakten in staat een aantal concessies af te dwingen binnen het dehumaniserende systeem van de slavernij. Tevens is de Tula opstand een symbool van trots geworden binnen de Curacaose gemeenschap. Dat is één van de redenen dat er in die gemeenschap minder aandacht is voor 1 juli Keti Koti en meer voor 17 augustus, de herdenking van de historische Tula-opstand.

Geen Keti Koti maar “Dia di lucha pa libertat”
Bekijk de video van de launch van crowdfunding campagne voor the Black Archives. Mitchell en Levi, vrijwilliger bij the Black Archives, vertelt (vanaf minuut 19:30) over de Tula revolutie en hoe men in Curaçao hierbij stilstaa.

​De koloniale overheid sloeg hard terug om het signaal af te geven dat opstanden niet werden geduld:
 
“Tula werd op een kruis gebonden, zijn botten werden gebroken en ‘in ’t gezigt geblaakert’, waarna zijn hoofd eraf werd geslagen. Carpatta wachtte hetzelfde lot, maar moest eerst toekijken hoe met Tula werd afgerekend.”

Het tentoonstellen van de wisselbrief van Dorothea van Uytrecht zonder deze historische context laat zien hoe het slavernijverleden, zelfs als het wel enigszins tentoongesteld of vertelt wordt, vanuit een perspectief wordt waarin de wreedheid van het systeem wordt verdoezeld. Hierdoor lijkt zo een wisselbrief slechts een onschuldig document uit een ver verleden waar we reeds afscheid van genomen zouden hebben terwijl er een heftig verhaal van geweld, onderdrukking en uitbuiting achter schuilt. 

 Wisselbrief (1864) uitgekeerd aan Willem van Uytregt. Bron: the Black Archives
​
De familie van Uytregt en de Tula opstand
 In the Black Archives hebben we een wisselbrief van Willem van Uytregt (1689-1735), de oudere broed van Dorothea. Dit laat zien dat de hele familie profiteerde van de handel en uitbuiting van Afrikaanse tot slaaf gemaakten. Wat er met de familie van Uytregt en het vermogen dat zij hebben opgebouwd is gebeurd moeten wij nog onderzoeken. Profiteren hun nazaten nog van de erfenis van hun voorouders die in mensen handelden? Wat deze maand in elk geval duidelijk werd is dat de erfenis van de slavernij in de vorm van racisme nog volop aanwezig is, en dat is alles behalve onschuldig. Alleen door eerlijk deze verhalen te vertellen en ten toon te stellen kan het bewustzijn en wederzijds begrip tussen mensen van verschillende achtergronden worden vergroot. 

Steun daarom de crowdfunding campagne van the Black Archives zodat wij meer verborgen verhalen van de zwarte geschiedenis zichtbaar kunnen maken.

​In de Black Archives kan je meer over deze geschiedenis leren, onder meer door het boekje Tula: de slavenopstand van 1795 op Curacao van Artwell Cain te lezen.