|
De afgelopen maanden heb ik me verdiept in de verzwegen geschiedenis van zwarte activisten Hermina en Otto Huiswoud. Een stel dat als leden van de Communistische Partij in de VS, van Brits-Guyana en Suriname de hele wereld afreisde voor de strijd tegen racisme en economische ongelijkheid sinds de jaren '20. Het is niet alleen een fascinerende geschiedenis op zichzelf, het is ook zeer boeiend om te zien hoe de kwesties die bijna 100 jaar geleden speelden ook vandaag, weliswaar in een andere vorm, terugkomen. Zoals George Santayana zei: "zij die niet leren van de geschiedenis zijn gedoemd om het te herhalen."
Discriminatie door uitzendbureaus is institutioneel racisme
Op 29 januari was er weer een beetje ophef over het "nieuws" dat uitzendbureaus discrimineren. "Bijna de helft van 78 willekeurig gebelde uitzendbureaus werkt mee aan discriminatie op afkomst. Dat meldt consumentenprogramma Radar. De uitzendbureaus zijn bereid om geen Turken, Marokkanen of Surinamers aan te dragen voor een baan als een opdrachtgever daarom vraagt." schreef de NOS. Voor sommigen kwam dit als een "schok", voor mensen de opletten is dit helaas geen nieuws. Een jaar geleden, in januari 2017 was er ook al "nieuws" dat uitzendbureaus in Amsterdam discrimineren na een vergelijkbaar onderzoek van Doetank PEER, zie video. In 2011 was dit ook al nieuws nadat sociologen van de Vrije Universiteit een vergelijkbaar onderzoek deden. Zo verschijnt er bijna elk jaar wel een rapport dat uitwijst dat er sprake is van discriminatie op de arbeidsmarkt. Vorig jaar bleek zelfs dat werkgevers eerder een witte sollicitant uitnodigen met een crimineel verleden dan een sollicitant met een migrantenachtergrond zonder crimineel verleden. Dit lijkt inmiddels een soort ritueel te zijn in Nederland: er wordt onderzoek gedaan, uit het onderzoek blijkt dat werkgevers discrimineren, er verschijnt een artikel in de media, een paar politici doen alsof ze geschokt zijn en vervolgens gaan we weer over tot de orde van de dag totdat in het volgende onderzoek dezelfde conclusie wordt getrokken. In 1978 werd dezelfde conclusie ook al getrokken door Frank Bovenkerk (pdf) die een vergelijkbaar experiment deed. In de tussentijd lijkt er weinig verandert te zijn. Het feit dat werkgevers nog steeds bereid zijn om mensen op basis van hun afkomst weigeren toont aan dat dit geen incidenten zijn maar een structureel probleem, namelijk institutioneel racisme. Een probleem dat ervoor zorgt dat mensen van kleur vaker en langer werkloos zijn.
Wit links: tegen racisme, alleen op papier
Jaar na jaar wordt dezelfde conclusie getrokken omdat er geen of weinig actie wordt ondernomen om dit probleem structureel aan te pakken. Er worden geen serieuze consequenties verbonden aan discriminatie op de arbeidsmarkt. De geschiedenis leert namelijk dat "linkse" partijen zoals de PVDA, de SP en GroenLinks (op lokaal niveau in Amsterdam doen zij het gelukkig wel beter) op papier tegen discriminatie zijn, maar wanneer het tijd wordt om concreet actie te ondernemen de witheid van de partij de agenda bepaald. Voor deze blog heb ik contact gezocht met de initiatoren van het onderzoek van Doetank PEER, ze gaven aan dat er Kamervragen zouden zijn gesteld en dat de wethouder een gesprek zou hebben gehad met een aantal betrokken partijen en uitzendbureaus. Er is echter geen concrete actie ondernomen en er zijn geen maatregelen getroffen om arbeidsmarktdiscriminatie tegen te gaan. Het is nu dus wachten op het volgende rapport zodat de volgende politicus weer 'geschokt' kan reageren.
'Geen racisten in de raad'?
Een goed voorbeeld van de witheid van "linkse partijen" is het gedoe rondom de jaarlijkse anti-racisme demonstratie die dit jaar op 18 maart zal plaatsvinden. De slogan voor de anti-racisme demonstratie voor dit jaar was "Geen racisten in de Raad". Men wilt namelijk liever geen types in de gemeenteraad die openlijk racistische uitingen doen door o.a. te stellen dat zwarte mensen niet 'hyperintelligent' zijn omdat er er een verschil in IQ zou zijn tussen volkeren (Yernaz, #2 FvD Amsterdam) hebben en vinden dat Europa dominant blank moet blijven (Baudet #1 FvD). Ook hebben velen liever geen types in de gemeenteraad die Afrikaanse vluchtelingen die omkwamen tijdens de levensgevaarlijkse overtocht naar Fort Europa bespotte door ze te reduceren "dobbern*g*rs" (Nanninga #1 FvD Amsterdam) en te pleiten voor een beperking van de migratie. Voor partijen als de PVDA, SP en de Partij voor de Dieren is het teveel gevraagd om stelling te nemen door middels het democratische middel van een demonstratie duidelijk te maken dat 18e eeuws pseudowetenschappelijk racistische gedachtegoed in Amsterdam niet welkom is. Door geen stelling te nemen laten deze "linkse partijen" ruimte om dit soort ronduit racistische gedachtegoed te normaliseren. Voormalig leider van GroenLinks Femke Halsema bagatelliseerde onlangs in de Volkskrant het bestaan van institutioneel racisme door te stellen dat anti-racisme activisten overdrijven door de term 'white privilige' te gebruiken. Gloria Wekker vertelde tijdens haar lezing over haar boek Witte Onschuld over de paradox van ras en kolonialisme in de Nederlandse context: “de passie en agressie die ras oproept, terwijl het bestaan van ras en racisme tegelijkertijd in alle toonaarden wordt ontkend.” Het is opvallend hoe snel "linkse" politici erbij waren om zich te distantiëren van de demonstratie terwijl men ze minder moeite leken te hebben met de racistische uitspraken van de Forum voor Democratie politici. Onlangs keuvelde Halsema gezellig keuvelde met Baudet over de vraag of zwarte mensen nou echt minder intelligent zijn. Zou ze dit ook doen als Baudet had gesteld dat vrouwen of Joodse mensen genetisch gezien een lager IQ hebben? Het is triest dat dit anno 2018 nog geschreven moet worden i.v.m. een verkiezingscampagne in Amsterdam, maar mensen die nog in pseudo-wetenschappelijke theorieën over een verbinding tussen ras en intelligentie geloven kunnen hier lezen dat dit onzin is.
Wit links plaatst klasse boven ras
Meerdere partijen, zoals de SP, de PVDA en de Partij van de Dieren (PVDD) hebben zich inmiddels terug getrokken uit deelname van de demonstratie. Ewald van Engelen van de PVDD tweette "links verliest zich in identiteitspolitiek terwijl de klassenstrijd en het milieu verloren gaan – raad eens wie er in zijn vuistje lacht? #21maart". Ook in deze tweet zien we de geschiedenis zich herhalen.
De geschiedenis leert dat door witte mensen gedomineerde "linkse" partijen de klassenstrijd vaak laten prevaleren boven de kwestie van racisme. Legitieme kritiek op institutioneel racisme, dat zich o.a. uit in uitzendbureaus die al decennialang mensen van kleur buitensluiten op de arbeidsmarkt, wordt gereduceerd tot "identiteitspolitiek". Dit terwijl de arbeidersklasse, juist in steden zoals Amsterdam enorm verkleurd is. Als je om je heen kijkt zijn het vooral mensen van kleur die op Schiphol de bagage laden, die op de universiteiten de vloeren schoonmaken en de bussen en trams besturen. "Linkse partijen" die zeggen op te komen voor de arbeidersklasse en de "gewone Nederlander" zonder serieus stelling te nemen tegen racisme zijn gedoemd om te mislukken. Vele "gewone Nederlanders", zeker in de grote steden, zijn Nederlanders met wortels buiten de grenzen van Nederland maar de "linkse partijen" houden vast aan een beeld van de arbeidersklasse uit 1918 uit angst om stemmen te verliezen aan rechtse populisten. Witte linkse denkers en politici zoals van Engelen vinden dat kwesties zoals migratie en zwarte piet slechts afleiden van waar het écht om zou moeten gaan, de klassenstrijd: " Marx en Engels schetsten in 1848 het beeld van een kapitalistische klasse die aan haar eigen hebzucht ten onder zou gaan. Competitie leidt tot afnemende winsten en toenemende uitbuiting. Op die manier zou de bourgeoisie haar eigen doodgravers baren: het proletariaat dat met hooivorken de vermaatschappelijking van het kapitaal zou afdwingen. Hoewel de hooivorken tot nog toe in de schuur zijn gebleven, loopt het kapitalisme in de eenentwintigste eeuw het gevaar alsnog aan zijn eigen paradoxen ten onder te gaan. Enquêtes leren dat schulden, werkloosheid en sociale daling onderwerpen als migratie, integratie en Zwarte Piet al geruime tijd van de agenda hebben verdreven. Het wachten is op de politieke entrepreneur die deze zorgen mobiliseert. En in een mondiale onderbestedingscrisis kan het dan snel gaan."
De geschiedenis van de Huiswouds leert dat witte arbeiders lieten zich misleiden racistische pseudo-wetenschappelijke theoriëen waardoor ze zich meer vereenzelvigden met de witte elite en neerkeken op zwarte arbeiders. De Afro-Amerikaanse socioloog die zich later in zijn leven ook als communist identificeerde DuBois noemde dit de 'wages of whiteness', het gaf arme witte arbeiders die eigenlijk gezamenlijke belangen hadden met zwarte arbeiders, een gevoel van misplaatste status en superioriteit terwijl de kapitaalkrachtige elite ze uitbuitte. 90 jaar later lijkt er weinig verandert te zijn. Vele witte mensen laten zich misleiden door populistische demagogie. Zoals in het manifest van de demonstratie staat: "In Nederland hebben rechtse populisten als Leefbaar Rotterdam, de PVV en Forum voor Democratie de afgelopen jaren met succes op deze gevoelens van onzekerheid weten in te spelen. Daarbij hebben zij hele bevolkingsgroepen als de oorzaak van de problemen neergezet. Men verschuilt zich achter politieke thema’s als immigratie, integratie en veiligheid, en richt zich in vaak openlijk racistische termen tegen vluchtelingen en moslims. Gevestigde partijen gaan hier in toenemende mate in mee." In het weekend van 27 januari 2018 was historicus en auteur van het boek Pan-Africanism and Communism op bezoek bij The Black Archives voor een lezing. We hadden een discussie over deze geschiedenis en de relevantie van de intersectie tussen ras en klasse anno 2018.
"Linkse" partijen lijken de klassenkwestie nog steeds boven kwesties van racisme te plaatsen, hiermee herhaalt de geschiedenis zich. Één verschil is dat vele mensen van kleur zich niet langer als stemvee laten gebruiken door partijen die op papier voor gelijkheid zijn maar in de praktijk mensen van kleur als een baksteen laten vallen. Het ziet er naar uit dat de PVDA net als bij de Tweede Kamerverkiezingen een flinke nederlaag zal moeten incasseren en dat partijen zoals BIJ1 en DENK NIDA in Rotterdam die wél duidelijk stelling nemen tegen racisme zaken zullen moeten oppakken die wit links lang hebben laten liggen. Zolang wit links alleen op papier tegen racisme is maar het in de praktijk blijft gedogen zal er geen brede beweging ontstaan waarin alle mensen van verschillende achtergronden gezamenlijk een vuist kunnen maken tegen de opkomende "frisse partijen" met verhulde neonazi gedachten en de macht van het grote kapitaal. Klassenstrijd kan niet los worden gezien van raciale ongelijkheid en andere vormen van onderdrukking zoals seksisme en homofobie. Een andere les uit de geschiedenis is dat sociale verandering zelden vanuit politieke partijen kwam, maar vanuit sociale bewegingen die op basis van gezamenlijke belangen en gedeelde waarden zoals het recht om op een menswaardige en gelijkwaardige manier je leven te kunnen leiden bij elkaar kwamen.
Op 18 maart ben ik aanwezig bij de demonstratie tegen racisme en op 21 maart stem ik op een partij die wel stelling durft te nemen tegen racisme in de hoop dat er geen racisten in de raad komen. In de tussentijd kan je de expositie bezoeken over de fascinerende geschiedenis van zwarte revolutionairen Hermina en Otto Huiswoud. 
1 Reactie
|
The Black Archives BlogArchieven
Mei 2022
|
RSS-feed
Openingstijden/Opening Times
De expositie is van donderdag t/m zaterdag van 11:00 tot 17:00 uur te bezoeken. Neem contact op via contactformulier voor rondleidingen buiten het programma.
You can visit our exhibition from Thursday to Saturday from 11AM to 5 PM, see current visiting hours and tours on our page 'Tours & Exhibition'. Check the website for our event schedule or contact us via the contact form. |
(Rolstoel)toegankelijkheid/Accessibility
Momenteel beschikt The Black Archives niet over een speciale ingang en lift voor personen met een fysieke beperking en voor rolstoelgebruikers. Er is een traplift bij grotere evenement bij ingang 19A.
At this moment, The Black Archives does not have a special entrance or lift for person of disability. There is a stairlift available during our events at Zeeburgerdijk 19A. |