#DecolonizeTheMuseum: zwarte invloed in musea, een hype of verandert er écht iets?

In Nederland hebben initiatieven zoals Decolonizing the Museum (2015), the University of Color (2015) en de beweging tegen zwarte piet de afgelopen jaren discussies op gang gebracht die ook in de kunst en cultuursector tot beweging hebben geleid.  Nancy Jouwe schreef in het artikel 'Site for Unlearning in the Museum': 

‘To decolonize is to think about how museums have institutionalized representations of modernity / coloniality through controlling narrative, having the power to name and mute, and steering notions of how to relate to the past’.

In de onderwijssector ontstond er discussie campagnes van netwerken New Urban Collective, Amsterdam United en University of Color, in het bijzonder na de bezetting van het Maagdenhuis in 2015 en de beweging 'Decolonize the University'. Naar aanleiding van deze discussie deed een commissie onder leiding van Gloria Wekker onderzoek naar diversiteit en dekolonisatie van de universiteit.

Ook in de kunst- en cultuursector zijn deze bewegingen zichtbaar. Zo besloot het Amsterdam Museum om de term ‘Gouden Eeuw’ af te schaffen. Het Rijksmuseum besloot om racistische termen zoals het N-woord, ‘hottentot’ en ‘eskimo’ te schrappen en opent in 2020  een expositie over slavernij. Het Nationaal Museum van Wereldculturen publiceerde ‘Woorden doen ertoe. Een Incomplete Gids voor woordkeuze binnen de culturele sector’. Het Mauritshuis maakte een expositie over de rol van Johan Maurits in de trans-Atlantische slavernij. Het Centraal Museum Utrecht opende in tentoonstelling over zwarte 'bijfiguren' in 17e en 18e eeuwse schilderijen, in 2020 volgt een nieuwe expo over zwarte invloed op mode.  In Kunsthal de Kade in Amsersfoort opent een expositie over 100 jaar Afrikaans-Amerikaanse kunst gebaseerd op Storytelling. En zo zijn er nog meer exposities.

Veel aandacht voor Suriname in musea
In 2020 viert Suriname 45 jaar onafhankelijkheid. In aanloop daarnaartoe werden er diverse tentoonstellingen geopend zoals 'De Grote Suriname tentoonstelling' in De Nieuwe Kerk, 'Aan de Surinaamse Grachten' in het Museum Van Loon en 'Sabi Suriname' in het Tropenmuseum.  Het Stedelijk Museum opent in september 2020 een tentoonstelling over Surinaamse kunst waar Mitchell en Jessica van The Black Archives bij betrokken zijn. Dit gebeurd terwijl onderzoekers Waldo Heilbron, Aspha Bijnaar, Alex van Stipriaan en Valika Smeulders in 2007 in hun boek 'Op zoek naar de Stilte: Sporen Van Het Slavernijverleden In Nederland' concludeerden dat er weinig aandacht was voor het koloniale- en slavernij verleden in Nederlandse musea.

 
Een trend in de culturele en erfgoed sector?

Elders in de cultuur- en erfgoed sector is er ook beweging zichtbaar. Zo heeft de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) onderzoek gedaan naar de collectie van meer dan 100.000 objecten en hun relatie met het koloniale- en het slavernijverleden. In de publicatie ‘Met andere ogen' schreef het RCE:

“Het onderzoek van de RCE past hiermee in een trend waarin musea en andere culturele instellingen zich rekenschap geven van hun erfgoedcollecties aangaande kolonialisme en slavernij. Hiermee willen en kunnen ze verhalen vertellen vanuit verschillende invalshoeken en een meer divers publiek bereiken. Diversiteit, inclusiviteit en meerstemmigheid zijn in deze aanpak de sleutelwoorden.”

Hype of structurele verandering?

Waar komt deze beweging in de culturele sector vandaan? Is het een hype of is er sprake van structurele verandering? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze verandering duurzaam in de sector geborgd blijft?

Kom en praat mee met o.a. Simone Zeefuik (Decolonize The Museum), Paul Mostert (De Nieuwe Kerk), Gijs Schunselaar (Museum van Loon) en Imara Limon. Host: Nancy Jouwe.

Reserveer een ticket via de website.

Bekijk hier de talk van Simone Zeefuik en Hodan Warsame over #DecolonizingTheMuseum en beluister hier de podcast met Simone Zeefuik die we i.s.m. de Correspondent produceerden voor de serie 'Verzwegen Geschiedenis'.

#DecolonizetheMuseum - Hodan Warsarme and Simone Zeefuik from Global Interactions on Vimeo.